Công dụng của hạt sen với sức khỏe con người như thế nào?

Hạt sen là loại hạt bổ dưỡng được nhiều người tin dùng. Trong y học cổ truyền cũng dùng từ rất lâu đời rồi. Vậy công dụng của hạt sen với sức khỏe con người như thế nào là câu hỏi của nhiều người. Hạt sen rất giàu hàm lượng protein, magie, kali và phốt pho, trong khi đó hàm lượng mỡ bão hòa, natri và cholesterol lại rất thấp. Công dụng của sen không chỉ đơn giản là một món chè giải khát trong những ngày hè nóng bức mà còn là một liệu pháp điều trị tự nhiên cho các chứng mất ngủ, mụn trứng cá, khó tiêu… Dưới đây chúng ta cùng đi tìm hiểu chi tiết về công dụng cảu hạt sen với sức khỏe con người như thế nào.

Công dụng của hạt sen với sức khỏe con người như thế nào?

1. Tổng quan về sen

Hạt sen (tên dược: Nelumbonaceae) hay còn được gọi với các tên khác như liên nhục, liên tử, liên thực, tương liên, là hạt của các loài thực vật thuộc chi Sen (Nelumbo), thường là loài Nelumbo nucifera.

Người dân bác Colombia, đặc biệt ở các thành phố Barranquilla và Cartagena, gọi hạt sen là “martillo” và thường dùng hạt sen như là món ăn sống. Tại các nước Đông Á và Đông Nam Á, hạt sen được biết đến một nguồn nguyên liệu tuyệt vời trong ẩm thực đồng thời sở hữu nhiều giá trị dinh dưỡng, được xem như một dược liệu y học cổ truyền.

+ Đặc điểm của hạt sen: Hạt sen là hạt của cây sen, một loài thực vật thân thảo, sống dưới nước

Hạt sen là hạt của cây sen, một loài thực vật thân thảo, sống dưới nước. Hạt sen có hình trái xoan, gồm 2 mảnh, phần đầu trên của hạt có núm màu nâu, toàn bộ hạt được bao phủ bằng lớp màng mỏng màu nâu nhạt với nhiều vân dọc. Bóc bỏ lớp màng mâu thì bạn sẽ thu được hạt màu trắng ngà.

Sau khi tách 2 lá mầm ra, bạn sẽ thấy 2 đường rãnh dọc đối xứng, bên trong chứa chồi mầm màu xanh (được gọi là tâm hay tim sen).

Hạt sen thường được bán trên thị trường dưới dạng hạt đã được làm khô hoặc bán với cả đài sen để ăn sống.

+ Thu hoạch - sơ chế hạt sen: Đài sen già sẽ được thu hoạch để lấy hạt sen Khi đài sen đã già, nó sẽ được thu hoạch để tách lấy hạt sen. Hạt sen thu được sẽ được bóc bỏ vỏ ngoài, sau đó phơi khô dùng dần.

Ngoài ra hạt sen cũng có thể được cơ chế theo một số cách khác như:

- Bóc bỏ vỏ ngoài, sao vàng rồi dùng dần

- Bóc bỏ vỏ ngoài, ngâm với nước, sau đó bóc lớp màng bao phủ bên trong rồi đem đồ cho chín. Tiếp tục phơi hoặc sấy cho thật khô để dùng dần.

+ Giá trị dinh dưỡng của hạt sen: Theo kết quả nghiên cứu cho thấy, trong 100g hạt sen có chứa tới 372 calo, 63-68g carbohydrate, 17-18g protein, nhưng chỉ có 1,9-2,5g mỡ, còn lại là các thành phần khác như: nước (13%), khoáng chất (chủ yếu là natri, canxi, kali, phốt pho).

Cụ thể trong 100g hạt sen khô có chứa 372 Kcal, 28g carbohydrate, 94mg đồng, 8g chất xơ, 44mg canxi, 28mg Folate, 95g sắt, 56mg magie, 621mg mangan, 28mg kẽm, 429mg niacin, 228mg acid pantothenic, 168mg phot pho, 13g protein, 367mg kali, 169mg pyridoxin, 4mg riboflavin, 1mg natri, 171mg thiamin, 77g nước.

Trung bình, cứ 28g hạt sen khô cung cấp khoảng 5g protein chất lượng cao, cùng hàm lượng cao chất xơ lại không chứa đường, hương vị thơm ngon hợp với sở thích của nhiều người.

2. Công dụng của hạt sen

+ Điều hòa cholesterol và đường huyết: Nhiều nghiên cứu về dinh dưỡng đã chỉ ra rằng hạt sen có hàm lượng calo thấp và chất xơ cao. Chất xơ có khả năng làm giảm lượng đường ở mức cao trong máu, giúp điều hòa chỉ số đường huyết. Đây cũng là lý do tại sao những người mắc bệnh tiểu đường nên dùng hạt sen ít nhất 3 lần/tuần. Các khoáng chất có trong hạt như sắt, mangan, magie cũng là những loại khoáng chất quan trọng giúp giảm bớt các yếu tố góp phần gây ra bệnh tiểu đường type II. Ngoài ra, chất xơ và các cacbonhydrat phức trong hạt sen cũng góp phần trung hòa lượng cholesterol trong máu giúp ổn định phòng tránh nhiều biến chứng và bệnh tim mạch như xơ vữa động mạch, mỡ máu… Alcaloid chống co thắt và isoquinoline có trong tâm sen giúp mở rộng các mạch máu và làm giảm huyết áp.

+ Chống viêm hiệu quả: Hạt sen giàu hàm lượng kaempferol, chất flavonoid tự nhiên rất hữu ích trong việc kháng khuẩn, chống viêm, chống nhiễm trùng. Các nhà khoa học đã chứng minh rằng những chất này có đặc tính chống viêm, làm vết thương, vết mổ lành nhanh, có thể điều trị đau miệng và viêm loét hiệu quả. Chính vì thế, người ta thường sử dụng hạt sen để bồi bổ cho phụ nữ sau sinh để vết mổ, vết rạch tầng sinh môn mau lành.

+ Trị bệnh gan nhiễm mỡ: Mỡ có thể tích tụ trong nhiều bộ phận của cơ thể chúng ta, đặc biệt là gan, do những căng thẳng và lo lắng. Lượng mỡ tích tụ này được gọi là tạng mỡ và có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Công dụng của sen từ hạt có các đặc tính có thể làm giảm mỡ máu và trị bệnh gan nhiễm mỡ.

+ Làm đẹp da: Tác dụng của hạt sen còn rất nổi trội trong việc giữ gìn làn da mịn màng, khỏe mạnh cho các chị em phụ nữ. Hạt sen có khả năng kháng viêm, giảm lượng bã nhờn, làm thông thoáng lỗ chân lông và ngăn ngừa mụn hình thành. Trong hạt sen còn chứa nhiều gluxit, lipit, canxi, photpho và các vitamin có tác dụng tẩy da chết hiệu quả và lưu thông khí huyết giúp da trắng sáng, mịn màng hơn. Ngoài ra, nó còn chứa một loại enzyme có tên L-isoaspartyl methyltransferase giúp phục hồi những tổn thương dưới da, giúp da khỏe, đẹp. Bên cạnh đó, hạt sen lại thanh nhiệt rất tốt nên nếu dùng thường xuyên sẽ ngăn ngừa được mụn nhọt hiệu quả.

+ Bồi bổ cho bà bầu và thai nhi: Hạt sen là một trong những nguồn protein tốt giúp tăng cường sự phát triển của hệ thần kinh và não của thai nhi. Nhiều bác sĩ khuyến cáo phụ nữ mang thai nên dùng hạt sen để có một thai kỳ khỏe mạnh bởi nó cung cấp một nguồn năng lượng dồi dào cũng như các thành phần vitamin và khoáng chất rất phong phú. Trong 100gr sen tươi cung cấp tới 162gr calo, 30gr gluxit, 9,5gr protit và hàng loạt các vitamin nhóm A, C... giúp an thai, ngăn ngừa sảy thai; đồng thời giúp kích thích sự phát triển não bộ của thai nhi. Do đó, khi mang thai, các mẹ bầu nên bổ sung thực phẩm này để thai nhi được phát triển toàn diện.

+ Chống lão hóa: Bên cạnh khả năng làm đẹp da, enzyme L-isoaspartyl methyltransferase còn có nhiều tác dụng làm chậm quá trình lão hóa cho da và cả bên trong cơ thể thông qua việc cải tạo các protein bị hỏng. Chính vì vậy, ngay từ xa xưa, khi chưa có những loại kem dưỡng da, người ta thường sử dụng hạt sen để làm những món ăn dưỡng nhan, cải thiện tuổi thọ và giữ gìn nét tươi trẻ.

+ Điều trị chứng mất ngủ, đau đầu: Nhắc đến tác dụng của hạt sen với sức khỏe, mọi người thường nghĩ ngay đến tác dụng chữa mất ngủ của loại hạt này. Tuy nhiên, trên thực tế, các chuyên gia dinh dưỡng và các nhà khoa học đã tìm hiểu được rằng, khả năng chữa mất ngủ, đau đầu chủ yếu không nằm ở phần hạt mà nằm ở phần tâm sen. Tác dụng của tâm sen đối với giấc ngủ nằm ở thành phần glucozit, vitamin B, C và chất kiềm giúp an thần, dễ ngủ, cải thiện tình trạng đau đầu hay đau nửa đầu. Hơn nữa, nếu dùng tâm sen vào buổi tối sẽ thúc đẩy cơ thể sản xuất insulin, từ đó khiến cơ thể nhanh chóng chìm vào giấc ngủ.  Bạn có thể sử dụng hạt sen chưa thông tâm để nấu chè, hầm canh… ăn chữa mất ngủ, hoặc dùng tâm sen phơi sấy khô để pha trà cũng có tác dụng an thần, dễ ngủ cực kỳ tốt.

+ Cải thiện hệ thống tiêu hóa: Do thói quen ăn uống hiện nay, số lượng người bị các bệnh về đường tiêu hóa như viêm/loét dạ dày, tiêu chảy, khó tiêu… ngày càng tăng. Do nhiều tác dụng tốt trong y học mà hạt sen được sử dụng như một bài thuốc tại nhà để làm giảm vấn đề về tiêu hóa. Trong hạt sen có chất chống oxy hóa có tác dụng kháng viêm hiệu quả. Để phòng chống và giảm triệu chứng bệnh dạ dày, bạn có thể nhờ đến hạt sen rang để hỗ trợ khắc phục vấn đề này.

+ Cung cấp năng lượng nhanh: Hạt sen cung cấp nguồn dưỡng chất protein, magie, kali và phốt pho dồi dào nên có thể dùng như một món ăn vặt lý tưởng và lành mạnh cho bạn. Nếu trong tình trạng đói, bạn có thể sử dụng một nắm nhỏ hạt sen để chống đói bởi nó sẽ cung cấp năng lượng tức thời để cơ thể bạn có thể hoạt động và chống hạ huyết áp. Chúng hoạt động như một chất tăng năng lượng tức thời, không chỉ cung cấp nguồn năng lượng dồi dào mà còn rất ngon và có lợi cho sức khỏe. Hạt sen cũng dễ tiêu hóa, phù hợp với mọi lứa tuổi, kể cả người già và trẻ em. Đây cũng là loại thực phẩm được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích sử dụng để trị chứng thèm ăn bất thường ở trẻ em.

+ Điều hòa kinh nguyệt: Các chất chiết xuất từ lá sen và ngó sen từ lâu đã được sử dụng trong y học cổ truyền Trung hoa để điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và giúp làm ngưng chảy máu. Tuy nhiên, chưa có nhiều bằng chứng khoa học giải thích điều này. Một số người khuyên uống nước ngó sen hoặc súp sen có thể giúp giảm tình trạng mất ngủ sau chu kỳ kinh nguyệt vì ngó sen hoặc súp nấu từ sen có tác dụng tạo máu để thay thế bù đắp lượng máu đã mất.

3. Lưu ý khi ăn hạt sen

Bên cạnh việc dùng hạt sen trong các bài thuốc trị bệnh đã có sự gia giảm liều lượng từ bác sĩ. Hạt sen còn được dùng kết hợp trong các món ăn bởi sự bổ dưỡng của nguyên liệu này. Tuy vậy cần lưu ý khi ăn hạt sen vì một số lý do sau đây:

+ Hạt sen lành tính, không độc hại nhưng nên hạn chế ăn khi có các tình trạng táo bón, khó tiêu, đầy bụng. Dù hỗ trợ chức năng tiêu hóa của hạt sen, song chỉ nên dùng hạt sen khi bị tiêu chảy, đau bụng… Các hàm lượng vitamin và khoáng chất có trong hạt sen nếu được hấp thu liên tục có thể gây quá tải, khiến tình trạng đầy bụng tiếp tục diễn ra.

+ Nếu muốn ăn hạt sen để hỗ trợ chứng mất ngủ thì không nên bỏ tim sen. Tim sen chính là thành phần chính để chữa mất ngủ, khó ngủ, thành phần này thường được tận dụng để bào chế thuốc an thần. Tuy vậy tim sen lại khá đắng và khó ăn nên được loại bỏ để tăng hương vị cho món ăn. Do vậy nếu vì mục đích hỗ trợ mất ngủ, an thần thì nên ăn thêm tin sen.

+ Tim sen cần được sử dụng khi đã qua chế biến, ăn tim sen tươi quá nhiều một lúc có thể gây ngộ độc cho cơ thể. Nếu dùng kết hợp với các phương thuốc thì nên sao vàng trước khi dùng với một lượng nhất định.

+ Người bị bệnh tim không nên ăn tim sen cùng hạt sen, hoặc ăn với số lượng có hạn. Tim sen có hàm lượng alkaloid cao sẽ ảnh hưởng đến tim, có thể gây đau tim và đột quỵ nếu ăn nhiều.

+ Không ăn quá nhiều hạt sen vì bổ dưỡng. Dùng hạt sen, đặc biệt biệt là tim sen quá nhiều có thể gây rối loạn nhịp tim, ảnh hưởng đến chu kì kinh nguyệt của phụ nữ và suy giảm ham muốn tình dục ở cả 2 phái.

Hạt sen là loại hạt cung cấp rất nhiều dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Tuy vậy cần có những lưu ý khi ăn hạt sen, để có chế độ thu nạp hạt sen hiệu quả và an toàn cho sức khỏe nhất. Ăn hạt sen có chừng mực, không ăn quá nhiều, kết hợp trong các món ăn để tăng hương vị.

Trên đây chúng tôi đã giúp bạn tìm hiểu về công dụng của hạt sen với sức khỏe con người như thế nào. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với bạn và người thân. Cảm ơn bạn đã quan tâm, chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe, hạnh phúc !

Có thể bạn quan tâm:

>>> Công dụng của hạt dẻ cười như thế nào?

>>> Công dụng của hạt dẻ với sức khỏe con người như thế nào?

>>> Công dụng của hạt lanh với sức khỏe con người như thế nào?