Nhân sâm là thảo dược quý được dùng nhiều trong y học cổ truyền và y học hiện đại. Vậy tác dụng của nhân sâm với sức khỏe như thế nào là câu hỏi của nhiều người. Nhân sâm có thể sử dụng dưới dạng rễ tươi, khô, chiết xuất, dung dịch, viên nang, viên nén, soda, trà hoặc được sử dụng làm mỹ phẩm. Nhân sâm có rất nhiều tác dụng trong việc thăng dương ích khí. Tuy nhiên, việc dùng nhân sâm không được tùy tiện. Bởi vì nhân sâm tuy là thảo dược bổ nhưng thuốc hay nhiều khi lại là độc nếu không dùng đúng cách, đúng người. Dưới đây chúng ta cùng đi tìm hiểu chi tiết xem tác dụng của nhân sâm với sức khỏe con người như thế nào.
1. Tổng quan về nhân sâm
Nhân sâm (ginseng) hay được gọi tắt là sâm, sở dĩ có tên nhân sâm vì các củ sâm có hình dáng giống như hình người. Cây sâm được trồng hoặc tự mọc trong tự nhiên, thân thấp, không có cành nhánh mà chỉ có cuống lá, có hoa màu đỏ và có khả năng kết trái tạo thành hạt giống.
Nhân sâm là một trong tứ đại danh dược gồm: nhân sâm, nhung hươu, quế và phụ (rễ cây đương quy). Đây là bốn loại thuốc quý từ xa xưa đã được Y học cổ truyền coi trọng và ngày nay các nhà khoa học còn khám phá ra nhiều công dụng hơn.
Theo lịch sử y học cổ truyền của Trung Quốc từ 3.000 năm trước Công Nguyên, Nhân Sâm đã được nói đến như là một thần dược trong “Thần nông bản thảo” của vua Thần Nông. Nhân sâm có ở nhiều quốc gia khác nhau như: Ấn Độ, Triều Tiên, Nhật Bản, Vùng Viễn Đông Nga, Vùng Bắc Mỹ (Hoa Kỳ) nhưng nổi tiếng nhất vẫn là Sâm Triều Tiên, Hàn Quốc do hàm lượng dinh dưỡng cao vượt trội so với các loại sâm mọc ở những nơi khác.
+ Các loại cây nhân sâm:
Trên thị trường hiện nay tồn tại 4 loại nhân sâm phổ biến là: nhân sâm tươi (củ nhân sâm được thu hoạch và làm sạch), bạch sâm, hồng sâm và hắc sâm.
- Bạch sâm:
Đây là những củ sâm không đạt chuẩn để làm hồng sâm, công đoạn chế biến bạch sâm không hề cầu kì, phức tạp.
Sâm bị sứt vỏ, màu sắc không đều hoặc hình dáng không được đẹp sẽ được thu hoạch, mang về rửa sạch đất cát, chần qua nước sôi và tẩm đường, rồi đem phơi hoặc sấy khô đến khi lượng nước trong củ giảm còn dưới 14%.
Sau khi chế biến, sâm có màu trắng ngà, có mùi thơm dễ chịu và có vị đắng đặc trưng lẫn với vị ngọt dịu.
- Hồng sâm:
Loại sâm này được tuyển lựa kỹ lưỡng từ những củ sâm tươi, phải đáp ứng được một số yêu cầu về hình dáng cũng như chất lượng.
Những củ nhân sâm tươi được lựa kĩ sẽ được đem hấp rồi sấy qua 3 – 4 lần cho đến khi lượng nước bên trong giảm xuống còn dưới 14%. Sau đó, sâm được đưa vào máy soi xem có bị hỏng bên trong không và được đưa vào máy ép để tạo hình.
Cuối cùng, thành quả là củ sâm có màu hồng nhạt (nên được gọi là hồng sâm), vị ngọt và hơi đắng.
Hồng sâm được đánh giá tốt hơn bạch sâm, không chỉ giữ được toàn vẹn các chất dinh dưỡng vốn có mà trải qua quá trình chế biến, hồng sâm còn có thêm nhiều phẩm chất quý giá hơn.
- Hắc sâm:
Nếu hồng sâm là những củ sâm tươi được trải qua khoảng 3 - 4 lần công đoạn hấp - sấy thì hắc sâm phải trải qua công đoạn hấp - sấy liên tục 9 lần trong 5 ngày, cùng với nhiều loại thảo dược quý.
Bởi vì thời gian chế biến lâu dài, hắc sâm có những công dụng mạnh hơn, mang trong mình những đặc tính tăng cường cho sức khỏe vượt trội hơn so với các sản phẩm nhân sâm khác.
+ Thành phần hoá học của Nhân sâm: Một số loại hợp chất đã được phân lập từ Nhân sâm, bao gồm polysacarit, ginsenoside, peptide, ligans…
Polysacarit là thành phần phong phú nhất của Nhân sâm. Hàm lượng polysacarit trong Nhân sâm đã được báo cáo là gần 40% (tính theo trọng lượng).
Ginsenosides, được gọi là saponin, được coi là thành phần hoạt tính sinh học chính của Nhân sâm.
2. Tác dụng của nhân sâm
Sở hữu nhiều thành phần dưỡng chất quý, nhân sâm mang đến nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Những công dụng của nhân sâm đã được khoa học ghi nhận bao gồm:
+ Kích thích lưu thông tuần hoàn máu, cải thiện sinh lý phái mạnh:
Các hoạt chất quý trong nhân sâm giúp tăng cường lưu thông máu, ngăn ngừa sự hình thành của các mảng xơ vữa ở động mạch, mang máu đến cơ quan sinh dục nam nhiều hơn. Đàn ông sử dụng nhân sâm thường xuyên sẽ cải thiện được sức khỏe sinh lý và khả năng hoạt động tình dục.
+ Chống oxy hóa, giảm viêm:
Theo nghiên cứu của y khoa thế giới, nhân sâm có tác dụng chống oxy hóa và chống viêm của chiết xuất từ rễ Nhân Sâm hoang dã được nuôi cấy thông qua quá trình lên men Probiotic (men vi sinh). Một số nghiên cứu ống nghiệm đã chỉ ra rằng chiết xuất nhân sâm và các hợp chất ginsenoside có thể ức chế viêm và tăng khả năng chống oxy hóa trong các tế bào. Các tác dụng có lợi của nhân sâm đã được quy cho các hoạt động sinh học của các thành phần của nó, ginsenosides. Trong tổng quan này, các nhà nghiên cứu đã tóm tắt các ấn phẩm gần đây về tác dụng chống viêm của chiết xuất nhân sâm và ginsenosides đối với các phản ứng của tế bào được kích hoạt bởi các chất gây cảm ứng khác nhau bao gồm endotoxin (nội độc tố), yếu tố hoại tử khối u, interferon-gamma và các kích thích khác. Chiết xuất nhân sâm và ginsenosides bao gồm Rb1, Rd, Rg1, Rg3, Rh1, Rh2, Rh3 và Rp1 đã được báo cáo là có đặc tính chống viêm trong các nghiên cứu khác nhau liên quan đến viêm.
+ Bổ sung năng lượng cho cơ thể:
Nhân sâm bổ sung nguồn năng lượng dồi dào cho cơ thể, giúp bệnh nhân ốm yếu và những người hoạt động thể chất nhanh chóng phục hồi sức khỏe. Đặc biệt, một số nghiên cứu cũng tiết lộ nhân sâm có khả năng chống mệt mỏi, cải thiện hệ miễn dịch cho những bệnh nhân bị ung thư.
+ Cải thiện tâm trạng, trí nhớ:
Thử nghiệm trên động vật cho thấy các thành phần ginsenosides và hợp chất K trong nhân sâm có thể giúp bảo vệ tế bào não khỏi tác hại của các gốc tự do, xoa dịu thần kinh, cải thiện trí nhớ. Đồng thời chúng còn có tác dụng tích cực trong việc cải thiện hành vi và nhận thức của người bị Alzheimer.
+ Điều trị bệnh rối loạn cương dương ở nam giới:
Nhân sâm, nhất là hồng sâm là vị thuốc được y học cổ truyền sử dụng để điều trị rối loạn cương dương. Một thử nghiệm được tiến hành tại Hàn Quốc vào năm 2002 cho thấy, khoảng 60% nam giới bị rối loạn cương dương sau khi sử dụng dược liệu này đã cải thiện được các triệu chứng rõ rệt. Nó hoạt động bằng cách tăng cường lưu thông máu đến dương vật, qua đó giúp cậu nhỏ cương cứng nhanh hơn và có khả năng chiến đấu bền bỉ hơn.
+ Giảm đường huyết, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường:
Hoạt chất Ginsenosides trong nhân sâm có thể giúp hạ đường huyết bằng cách tác động đến việc sản xuất insulin ở tuyến tụy, đồng thời cải thiện tình trạng kháng isulin, hỗ trợ cải thiện các triệu chứng khó chịu cho bệnh nhân bị tiểu đường.
+ Ngăn ngừa và chống lại virus gây cảm cúm:
Nghiên cứu trên chuột cho thấy nhân sâm có tác dụng ức chế sự phát triển của virus cúm hợp bào hô hấp (RSV). Chiết xuất của nó giúp các tế bào biểu mô phổi có sức sống mạnh mẽ hơn khi bị nhiễm virus cúm.
+ Tăng cường hệ miễn dịch:
Thử nghiệm trên bệnh nhân bị ung thư dạ dày, nhân sâm giúp cải thiện hệ miễn dịch cho người bệnh sau hóa trị, giảm tác dụng phụ của hóa chất. Ngoài ra, chiết xuất nhân sâm còn giúp tăng cường hiệu quả của các loại vắc xin ngừa virus cúm.
+ Cải thiện chất lượng giấc ngủ:
Chiết xuất nhân sâm có khả năng xoa dịu trạng thái căng thẳng ở thần kinh, giảm căng thẳng, lo âu. Qua đó hỗ trợ điều trị mất ngủ, giúp cho người sử dụng tìm lại được giấc ngủ ngon và trọn vẹn
+ Ngăn ngừa ung thư là tác dụng nhân sâm không phải ai cũng biết:
Ginsenosides trong nhân sâm vừa có tác dụng chống oxy, duy trì sự khỏe mạnh của các tế bào mà nó còn ngăn chặn sự phát triển của các tế bào bất thường, phòng ngừa ung thư.
+ Chống lão hóa, kéo dài tuổi thọ:
Việc tăng các gốc tự do có nguồn gốc oxy có liên quan chặt chẽ đến quá trình lão hóa. Các loại oxy phản ứng được tạo ra bởi các phân tử nội bào nằm chủ yếu trong tế bào chất và ty thể. Hồng sâm Hàn Quốc làm giảm quá trình peroxy hóa lipid và phục hồi tiềm năng chống oxy hóa bằng cách giảm stress oxy hóa. Tác dụng chống oxy hóa của Gseng cũng đã được chứng minh lâm sàng. Trong một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, việc sử dụng nhân sâm Hàn Quốc đã làm giảm đáng kể nồng độ các loại oxy phản ứng huyết thanh (ROS) và methane dicarboxylic aldehyd (MDA), đồng thời làm tăng tổng hàm lượng glutathione và glutathione reductase (GSH- Rd)
Trong lịch sử, nhân sâm đã được cho là kéo dài tuổi thọ. Gần đây, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các thành phần của nhân sâm có thể kéo dài tuổi thọ của các mô hình thử nghiệm như Drosophila và C.elegans. Mặc dù nhân sâm không kéo dài đáng kể tuổi thọ của chuột già, nhưng nó ổn định hành vi của chuột bằng cách giảm mệt mỏi lo âu và stress. Trong một nghiên cứu, CVT-E002, chiết xuất từ nhân sâm, giúp kéo dài tuổi thọ của chuột con và trẻ vị thành niên mắc bệnh bạch cầu với giới hạn 20 mg / ngày.
3. Cách sử dụng nhân sâm tươi
Nhân sâm có những cách sử dụng phổ biến như sau:
+ Pha trà nhân sâm: Cắt nhân sâm khô thành những lát mỏng rồi cất vào hũ hoặc lọ để bảo quản. Khi dùng bạn chỉ cần lấy 1 lát cho vào ấm pha trà, rót nước sôi vào rồi đậy nắp. Để khoảng 5 - 10 phút, sau đó rót ra uống dần thay trà hàng ngày. Khi uống hết, bạn có thể tiếp tục cho nước sôi vào hãm thêm vài lần nữa cho đến khi trà sâm không còn vị nữa. Phần bã bạn không nên bỏ đi luôn mà hãy nhai kĩ, nuốt lấy nước rồi bỏ bã.
+ Nhân sâm ngâm mật ong: Bạn cắt lát mỏng nhân sâm, cho sâm vào hũ rồi đổ mật ong sao cho đầy hũ đựng và ngâm trong 1 tháng. Sau đó, mỗi ngày bạn dùng 1 lát là được. Ăn trực tiếp sâm ngâm mật ong hoặc pha trà để uống. Dùng nhân sâm theo cách này có tác dụng cải thiện sức đề kháng, chống lão hóa, làm đẹp da, kích thích sản sinh testosterone, ...
+ Sắc nhân sâm uống: Bạn có thể sắc nhân sâm uống theo 1 trong 2 cách sau:
Lấy cỡ 2 - 3 lát sâm rồi đem đi sắc với 1 - 1.5 lít nước trong 20 phút. Cuối cùng thêm 1 muỗng canh đường vào quậy tan, để nguội, chia uống nhiều lần, nhai nuốt cả cái để có tác dụng tốt hơn.
+ Ngâm rượu nhân sâm: Nhân sâm tươi mua về bạn ngâm với rượu trắng 45 độ theo tỉ lệ: 100 - 120gr sâm tươi với 1 lít rượu. Cho sâm nguyên củ vào bình và đổ rượu vào cho ngập sâm. Sau khi ngâm khoảng 3 tháng là đem ra dùng được. Mỗi ngày uống một ly nhỏ rượu sâm rất tốt cho sức khỏe, giúp cho da dẻ trở nên hồng hào và sức khỏe dẻo dai hơn.
+ Ngậm tan: Hồng sâm hoặc bạch sâm bạn mua về cắt lát mỏng rồi bỏ vào lọ hoặc hũ để bảo quản. Mỗi lần lấy 1 lát ngậm trong miệng. Khi sâm mềm nhai nuốt cả bã, mỗi ngày dùng 3 – 4 lát. Dùng sâm như vậy sẽ tốt cho người bị bệnh lâu ngày, ăn uống kém, hơi suy yếu và người bị suyễn.
+ Cháo nhân sâm: Lấy 1 - 2 lát sâm cắt mỏng sắc kỹ lấy nước. Dùng nước này đem nấu với 300gr gạo cho chín nhừ. Cháo sâm dùng cho người bị bệnh đường tiêu hóa mãn tính, người già sức khỏe suy kiệt và bị rụng nhiều răng.
4. Những ai không nên dùng nhân sâm
Nhân sâm tốt nhưng không phải ai cũng dùng được, chúng ta nên thận trọng khi dùng nhân sâm. Nhân sâm này không được khuyến khích sử dụng cho nhóm đối tượng sau:
Người khỏe mạnh.
Phụ nữ có thai và cho con bú.
Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ.
Bệnh nhân có vấn đề về huyết áp.
Người có tiền sử bị bệnh tim mạch.
Bệnh nhân bị tiểu đường đang được điều trị bằng thuốc.
Các trường hợp bị rối loạn chảy máu hoặc rối loạn đông máu.
Người đang dùng các thuốc có thành phần chống loạn thần hoặc chống đông máu.
Người đang bị rối loạn tiêu hóa: Đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy.
Bệnh nhân bị tiểu đường, huyết áp cao, huyết áp thấp nên theo dõi chặt chẽ trong quá trình sử dụng nhân sâm.
Trên đây chúng tôi đã giúp bạn tìm hiểu về tác dụng của nhân sâm với sức khỏe con người như thế nào. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với bạn và người thân. Cảm ơn bạn đã quan tâm, chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe, hạnh phúc !
Có thể bạn quan tâm:
>>> Tác dụng của nghệ đen với sức khỏe con người như thế nào?
>>> Tác dụng của magie với sức khỏe con người như thế nào?
>>> Tác dụng của hoa nghệ tây với sức khỏe con người như thế nào?
Viết bình luận