Đẳng sâm là thảo dược được dùng nhiều trong y học cổ truyền và thực phẩm chức năng. Đẳng sâm có tác dụng gì với sức khỏe là câu hỏi của nhiều người. Đẳng sâm là dược liệu có vị ngọt, tính bình còn có tên gọi khác là thượng đảng sâm. Theo y học hiện đại, đẳng sâm nam sở hữu những công dụng như: Tăng cường sức đề kháng, chống mệt mỏi. Cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa. Tăng cường lưu thông máu tới các cơ quan trong cơ thể. Dưới đây chúng ta cùng đi tìm hiểu chi tiết xem đẳng sâm có tác dụng gì với sức khỏe con người?
Đẳng sâm có tác dụng gì với sức khỏe con người?
1. Tổng quan về đẳng sâm
Đẳng sâm tên gọi dân gian của Đảng sâm là một loại cây thâm cỏ, sống lâu năm. Cây thường mọc quanh bờ suối hoặc nơi rừng thưa dưới những cây to. Tên khoa học: Codonopsis pilosula. Tên gọi khác: Lộ đảng sâm, phòng đảng sâm, bạch đảng sâm, …
+ Đặc điểm: Loài cây này thường mọc thành bụi rậm rạp, có xu hướng leo bằng thân quấn và sống lâu năm:
Thân: Màu tím sẫm, phủ lông nhỏ, mọc bò trên đất hoặc leo nhờ vào thân cây khác.
Lá: Màu xanh hơi vàng, hình tim, bề mặt có lớp lông nhung mịn.
Hoa: hình chuông màu lục nhạt với 5 đầu cánh hoa.
Quả: Nhỏ có hạt màu nâu.
+ Phân loại:
Đảng sâm Bắc: Trồng nhiều ở khu vực Triều Tiên và Đông Bắc Châu Á, tại những cánh rừng thưa, hoặc bờ suối.
Đảng sâm Nam: Phân bổ chủ yếu ở các các tỉnh Trung Quốc, cây sinh sôi và phát triển mạnh vào mùa xuân. Loại dược liệu này được phát hiện tại Việt Nam khoảng năm 1961.
+ Phân bố: Loài cây này rất dễ trồng và mọc hoang nhiều ngoài tự nhiên, nhất là các vùng núi rừng. Đảng sâm Việt Nam phát triển nhiều ở các tỉnh phía Bắc như: Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Giang, Sơn La, Lào Cai. Khu vực Tây Nguyên đẳng sâm mọc nhiều ở Gia Lai, Lâm Đồng, Kon Tum,…
+ Thành phần: Đảng sâm chứa nhiều khoáng chất, vitamin rất tốt cho cơ thể. Nghiên cứu khoa học cho thấy, trong thành phần của vị thuốc núi rừng này có Saponin với hàm lượng lớn không kém hồng sâm hay nhân sâm. Bên cạnh đó là các thành phần như:
Alcaloid.
Alkaloids.
Choline.
Glucose.
Sucrose.
Inulin.
Scutellarein.
Furctose.
Xylose.
Rhamnose.
Và rất nhiều thành phần khác…
+ Thu hoạch: Thời điểm cho hàm lượng dược chất cao nhất, thích hợp để thu hái là vào mùa đông, lúc cây đã úa vàng, rụng lá hoặc đầu xuân năm sau, lúc cây chưa đâm chồi nảy lộc. Sau khi thu hoạch, đem rửa sạch đất cát và phơi trên giàn cho đến khi rễ bẻ không gãy thì bó thành từng bó và tiếp tục đem phơi. Cách làm này đảm bảo khi rễ khô nhưng vẫn mềm, phẳng, vỏ không có hiện tượng bong tróc.
2. Đẳng sâm có tác dụng gì?
+ Theo y học cổ truyền: Đảng sâm là vị thuốc được sử dụng rộng rãi từ nhiều thế kỷ trước đây. Trong các cuốn sách Đông y cổ như Bản thảo Tùng Tân, Trung dược Đại từ điển, … vị thuốc này có vị ngọt, tính bình và quy vào 2 kinh là Tỳ, Phế. Đồng thời có khả năng chủ trị nhiều chứng bệnh phải kể đến như:
Bổ tỳ, ích khí, sinh tân và chữa chỉ khát.
Thanh phế, trị phế hư, ích phế khí.
Trị tỳ vị hư, khí huyết suy yếu, kiết lị, thoát giang.
Chữa tiêu chảy do tỳ hư, vàng da do huyết hư, rong kinh, suy nhược cơ thể, thiếu máu.
+ Theo y học hiện đại: Các nghiên cứu đã cho thấy rằng trong đẳng sâm có chứa nhiều hợp chất quý hiếm tốt cho sức khỏe, điển hình như: Sucrose, Choline, Insulin, Alkaloid, Fructose, Mannose, Xylose, Glucoside, …
Dưới đây là những công dụng tuyệt vời mà các hoạt chất này mang đến cho sức khỏe:
Đối với hệ miễn dịch: Các thực nghiệm đã khẳng định dược liệu này có khả năng tăng cường sức đề kháng, hệ miễn dịch của cơ thể, giúp chống mệt mỏi, cân bằng hoạt động của vỏ não, …
Đối với dạ dày: Đẳng sâm khô hay tươi đều có tác dụng kháng viêm rất tốt, từ đó bảo vệ niêm mạc và ngăn ngừa tình trạng viêm loét dạ dày diễn biến phức tạp.
Đối với hệ tim mạch: Chiết xuất từ đẳng sâm giúp cân bằng huyết áp, tăng cường tuần hoàn máu đến các chi và não bộ. Đồng thời làm tăng số lượng hồng cầu, đào thải các cholesterol xấu, phòng ngừa xơ vữa động mạch, các cơn đau tim, đột quỵ, tai biến mạch máu não, …
Đối với hệ hô hấp: Sử dụng thảo dược này thường xuyên sẽ giúp phòng ngừa, điều trị các bệnh về hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi, lao, làm thuyên giảm các triệu chứng ho, ho có đờm, đau rát cổ họng, …
Một số tác dụng nổi bật khác: Vị thuốc đảng sâm còn có nhiều công dụng khác phải kể đến như: giảm căng thẳng, mệt mỏi, an thần, hỗ trợ điều trị ung thư, tăng tiết sữa mẹ, điều hòa huyết áp, …
3. Những bài thuốc từ đẳng sâm
+ Bài thuốc chữa viêm phế quản, lao phổi, ho lâu ngày:
Chuẩn bị dược liệu gồm: đảng sâm, ý dĩ, hoài sơn mỗi vị 16gr, 12gr bạch truật, xuyên tiêu 6gr cùng trần bì, bán hạ chế mỗi vị 8gr.
Sắc tất cả dược liệu với khoảng 600ml nước. Đến khi cô cạn thì lọc bỏ bã chắt lấy nước uống.
Mỗi ngày uống một lần và kiên trì sử dụng đến khi các dấu hiệu bệnh thuyên giảm. Thời điểm tốt nhất để uống là vào buổi sáng sau khi ăn.
+ Bài thuốc giúp cải thiện chức năng sinh lý, tỳ yếu:
Chuẩn bị dược liệu: Đẳng sâm, thục địa mỗi vị 375gr cùng tá dược vừa đủ.
Đem dược liệu tán thành bột mịn, sau đó tẩm mật vo thành những viên nhỏ.
Đối với người trưởng thành có thể uống 3 lần/ngày, mỗi lần 40 viên. Đối với trẻ nhỏ nên uống 2 lần/ngày, mỗi lần 20 viên và nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
+ Bài thuốc giúp tăng cường sức khỏe: Đối với những người ốm lâu ngày, đang điều trị bệnh, người cao tuổi có thể sử dụng bài thuốc dưới đây để tăng cường sức khỏe:
Các dược liệu gồm: đẳng sâm 40gr, long nhãn, đương quy, mạch môn, ngưu tất mỗi vị 12gr và có thể thêm từ 4 - 8gr nhân sâm.
Đem tất cả dược liệu sắc kỹ với nước, chia thành 2 lần uống trong ngày. Đồng thời nên sử dụng khi còn ấm vào buổi sáng, tối sau bữa ăn.
+ Bài thuốc chống suy nhược thần kinh, giảm căng thẳng, mệt mỏi:
Chuẩn bị: củ đẳng sâm, mạch môn mỗi vị 12gr cùng với 8gr ngũ vị tử.
Sắc với khoảng 500ml nước đến khi cô cạn còn một nửa thì chắt lấy nước uống trong ngày.
Mỗi ngày sử dụng 1 thang sau khi ăn no và nên uống khi nước thuốc còn nóng ấm.
+ Bài thuốc giúp cân bằng huyết áp:
Dược liệu cần chuẩn bị gồm: đẳng sâm, cam thảo mỗi vị 6gr, đại táo 10 quả, nhục quế 10gr và 12gr hoàng tinh.
Bỏ các nguyên liệu vào ấm sắc cùng với 500ml nước đến khi cô cạn thì chắt lấy nước uống.
Thực hiện 1 lần/ngày và kết hợp vừa uống nước thuốc vừa ăn quả đại táo để khai thác hết dưỡng chất.
+ Cách ngâm rượu đẳng sâm đúng chuẩn:
Bạn có thể sử dụng đẳng sâm tươi hay khô cũng đều thu được chất lượng rượu tốt, đảm bảo dưỡng chất. Để có được bình rượu ngon, các bước tiến hành như sau:
Chuẩn bị nguyên liệu: hồng đẳng sâm, rượu trắng 40 – 42 độ theo tỷ lệ cứ 1kg dược liệu tươi (hoặc 100gr dược liệu khô thì cần 3 lít rượu).
Trước tiên, cần đổ 1 ít rượu trắng vào bình cùng đẳng sâm, lắc đều rồi đổ bỏ phần rượu này.
Sau đó đổ toàn bộ phần rượu đã chuẩn bị vào bình, đậy kín nắp và bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.
Ủ rượu trong khoảng 30 – 40 ngày là có thể sử dụng. Mỗi ngày người dùng chỉ nên uống 2 lần, mỗi lần 1 chén nhỏ khoảng 25ml.
+ Sử dụng đẳng sâm trong các món ăn:
Không chỉ là dược liệu chính trong các bài thuốc, đảng sâm còn được dùng làm nguyên liệu trong các món ăn bổ dưỡng. Một vài món ăn được sử dụng phổ biến hiện nay phải kể đến như: tim, cật lợn hầm đảng sâm, nấu cháo với ý dĩ, phục linh, xào với hải sâm, …
Sau khi gần hoàn thành các món ăn thì cho thêm đảng sâm vào hầm thêm khoảng 10 - 15 phút thì tắt bếp. Không nên hầm quá lâu bởi có thể mất đi các dưỡng chất thiết yếu, ảnh hưởng đến tác dụng đẳng sâm.
4. Đối tượng nên dùng đẳng sâm
Dựa trên tác dụng, có thể thấy đẳng sâm phù hợp với rất nhiều đối tượng như:
Người có hệ tiêu hoá không tốt, khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng kém.
Chán ăn, ăn không ngon miệng.
Người mới ốm dậy, cơ thể gầy yếu, cần được bồi bổ.
Người hay căng thẳng, stress, gặp nhiều áp lực.
Mất ngủ, muốn cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Người muốn bồi bổ sức khoẻ, tăng cường chức năng tuần hoàn
5. Cách ngâm rượu đẳng sâm
Rượu đảng sâm có tác dụng bồi bổ cơ thể, tăng lưu thông khí huyết, rất tốt cho sức khoẻ. Tuy nhiên, loại rượu này không phù hợp với trẻ em và phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.
Nguyên liệu: Dùng đẳng sâm khô hay tươi đều được. Trước khi ngâm cần sơ chế, rửa sạch đất cát. Cứ 1kg đảng sâm thì ngâm với 3l rượu trắng. Nên chọn rượu có nồng độ 40-42 độ.
Cách thực hiện:
Xếp đẳng sâm vào bình, đổ một ít rượu trắng vào.
Lắc đều hỗn hợp rồi chắt bỏ lượng rượu đó đi.
Cho tiếp rượu với tỷ lệ 3l rượu/1kg đảng sâm.
Đậy kín bình, để nơi khô ráo, thoáng mát tầm 30-40 ngày là có thể sử dụng.
Liều dùng: Mỗi ngày uống từ 1-2 ly nhỏ để bồi bổ sức khoẻ.
6. Những lưu ý khi sử dụng đẳng sâm
Đẳng sâm cũng giống như các vị dược liệu khác đều có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe nhưng nếu không sử dụng đúng cách sẽ gây phản tác dụng. Thậm chí là ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người bệnh. Vì vậy, chúng ta cần chú ý những vấn đề quan trọng sau đây khi sử dụng:
Trước khi sử dụng đẳng sâm, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn dùng đúng cách, đúng liều lượng phù hợp với thể trạng, sức khỏe. Có như vậy, mới đảm bảo hiệu quả tốt nhất và an toàn.
Không được kết hợp đảng sâm với bất kỳ vị dược liệu nào thuộc họ hắc.
Nên sử dụng theo đúng liều lượng đã được khuyến cáo, tuyệt đối không dùng quá liều sẽ gây nên những tác dụng phụ không mong muốn và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Cần kết hợp giữa dùng thuốc với chế độ ăn uống, thể dục thể thao, nghỉ ngơi khoa học.
Hiệu quả sử dụng vị thuốc này cần phải từ từ. Do đó, chúng ta cần kiên trì sử dụng mới nhận thấy kết quả tốt nhất.
Phụ nữ có thai, phụ nữ đang cho con bú, trẻ em… không được tự ý sử dụng dược liệu này.
Trên đây chúng tôi đã giúp bạn tìm hiểu xem đẳng sâm có tác dụng gì với sức khỏe con người. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với bạn và người thân. Cảm ơn bạn đã quan tâm, chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe, hạnh phúc !
Có thể bạn quan tâm:
>>> Củ thiên ma có tác dụng gì với sức khỏe con người?
Viết bình luận