Dâu tằm là loại lá mà ai cũng biết dùng để nuôi tằm tuy nhiên không phải ai cũng biết lá dâu tằm cũng có tác dụng với sức khỏe con người. Công dụng lá dâu tằm với sức khỏe con người như thế nào là câu hỏi của nhiều người. Theo y học cổ truyền lá dâu tằm để hỗ trợ cải thiện thị lực, bổ gan, đuổi gió và thanh nhiệt. Nó cũng hỗ trợ điều trị chóng mặt, kiết lỵ, hỗ trợ chức năng gan, duy trì làn da tươi trẻ, các triệu chứng ho và cảm lạnh, tăng cường máu, điều trị đau bụng và tăng cường mắt. Dưới đây chúng ta cùng đi tìm hiểu chi tiết.
1. Tổng quan về dâu tằm
Dâu tằm ăn tên khoa học là Morus alba albeae. Đông y gọi là tang ngọc vì toàn thân cây, vỏ, lá, trái dâu và đến cả con sâu đục ruột cây cũng được dùng chế tác thuốc. Trái dâu vị ngọt pha chua, tính mát, ăn tươi hay ngâm rượu dùng bồi bổ gan, thận, dưỡng kinh mạch, trừ cảm mạo, phong hàn. Rượu dâu để lâu năm giúp giảm ho có đờm xanh, hạ cơn suyễn.
Nghiên cứu y học hiện đại cho thấy: trong lá dâu có một số hoạt chất như carotene, tanin, cholin, adenin, flavonoid...; Ngoài ra còn có một số chất khác như đường pentoza, calci, vitamin C, vitamin B... Có 3 loại cây dâu: Dâu lâu năm cho quả tròn được trồng ở vùng Lái Thiêu, Cái Mơn ... ; dâu tây trồng ở Đà Lạt và dâu tằm ăn trồng đại trà ở nhiều nơi trong nước. Với ngành thuốc nam, cây dâu tằm ăn là vị thuốc rất quan trọng.
+ Mô tả Dâu tằm:
Cây gỗ lớn cao tới 15m, màu nâu hay vàng vàng.
Lá mọc so le, phiến xoan dài 5-10 (20)cm rộng 4-8cm, gốc hình tim hay gần như cụt, chóp tù hay hơi nhọn, có thuỳ trên các nhánh tược còn non, có răng, với răng hình tam giác, tù, khía rộng; gân gốc 3, các gân bên đạt tới chiều dài của phiến.
Hoa cùng gốc hay khác gốc, các hoa cái thành bông đuôi sóc hơi dài hơn rộng, nhưng không quá 2cm.
Quả trắng hay hồng, thuộc dạng quả phức gồm nhiều quả bế bao trong các lá đài đồng trưởng và trở thành mọng nước.
Mùa hoa tháng 4-5, quả tháng 6-7.
+ Phân bố, thu hoạch và chế biến:
Phân bố: Cây Dâu tằm có nguồn gốc ở Trung Quốc, sau được trồng rộng rãi ở các nước châu Á. Dâu tằm ưa ẩm, ưa sáng, thường được trồng ở bãi sông, nơi đồng cao và đất bằng cao nguyên. Tại Việt Nam, Dâu tằm đã được trồng ở từ lâu đời để lấy lá nuôi tằm, nhiều bộ phận khác thu hái làm thuốc.
+ Thu hoạch và chế biến:
Lá Dâu: Có thể thu hái nhiều lứa tùy theo độ tuổi của cây, dùng lá bánh tẻ (lá cho tằm ăn), ngắt lá từ dưới lên, để lại những lá chưa hoàn toàn sinh trưởng hết phía đầu cành. Sau khi hái, loại bỏ lá úa, tạp chất rồi phơi hay sấy nhẹ.
Cành Dâu: Thu hái quanh năm, chọn cành non có đường kính 0,5 – 1,5 cm, bỏ hết lá, chặt ngắn khoảng 1cm, thái mỏng, phơi khô. Trước khi dùng, có thể sao vàng hoặc tẩm rượu sao.
Quả Dâu: Thu hái khi quả chín, dài 2 cm, đường kính 1 cm.
Vỏ rễ: Chọn rễ ngầm dưới đất, rửa sạch, cạo bỏ hết lớp vỏ ngoài màu vàng nâu, lấy phần trong màu trắng ngà, chặt thành từng đoạn dài 20 – 50cm, rửa sạch phơi hay sấy khô. Dùng sống hoặc tẩm mật sao vàng.
Bộ phận sử dụng được của Dâu tằm gồm:
Lá dâu, thường gọi là Tang diệp - Folium Mori.
Vỏ rễ dâu, thường gọi là Tang bạch bì - Cortex Mori.
Cành dâu, hay Tang chi - Ramulus Mori.
Quả Dâu, hay Tang thầm - Fructus Mori.
+ Thành phần hóa học:
Lá Dâu tằm chứa ít tinh dầu, protein, carbohydrat, flavonoid, các dẫn chất coumarin (umbelliferon, scopoletin, scopolin), sterol (inokosterol, β-ecdysteron), vitamin (vitamin B, C, D, caroten), và nhiều thành phần khác (morocetin, a-, b- hexenal, trigonellin, chất cao su, tanin,…).
Cành Dâu chứa các flavonoid như morin, dihydromorin, dihydrokaempferol, mulberin, mulberronchromen, cyclomulberrin, cyclomulberrochromen. Ngoài ra còn chứa tetrahydroxybenzophenon, maclurin.
Vỏ rễ Dâu chứa các flavonoid bao gồm mulberin, mulberronchromen, cyclomulberrin, cyclomulberrochromen… Ngoài ra, vỏ rễ còn chứa các acid hữu cơ, tanin, pectin.
Quả Dâu chứa đường (glucose và fructose), acid malic và acid succinic, protein, tanin, Vitamin C, caroten.
2. Công dụng lá dâu tằm với sức khỏe con người
Lá dâu tằm có thể giúp giảm lượng đường trong máu, cholesterol và mức độ viêm nhiễm. Những thuộc tính này có thể làm cho chúng hữu ích để chống lại bệnh tim và bệnh tiểu đường.
+ Có thể tăng cường sức khỏe tim mạch:
Một số nghiên cứu cho thấy rằng chiết xuất lá dâu tằm có thể cải thiện sức khỏe tim mạch bằng cách giảm nồng độ cholesterol và huyết áp, giảm viêm và ngăn ngừa xơ vữa động mạch - sự tích tụ mảng bám trong động mạch có thể dẫn đến bệnh tim. Một nghiên cứu đã cho 23 người bị cholesterol cao 280 mg bổ sung lá dâu tằm 3 lần trên mỗi ngày. Sau 12 tuần, nồng độ cholesterol LDL (xấu) của họ giảm 5,6% trong khi cholesterol HDL (tốt) của họ tăng 19,7%.
Một nghiên cứu khác kéo dài 12 tuần ghi nhận rằng 10 người có chất béo trung tính cao uống bổ sung lá dâu tằm có chứa 36 mg DNJ hàng ngày đã giảm mức đánh dấu này xuống trung bình 50 mg/dL.
Ngoài ra, các nghiên cứu trên động vật chỉ ra rằng loại lá này có thể ngăn ngừa chứng xơ vữa động mạch và giảm tổn thương tế bào và mức huyết áp cao, tất cả đều là những yếu tố nguy cơ gây bệnh tim.
+ Có thể làm giảm lượng đường trong máu và điều chỉnh nồng độ insulin:
Lá dâu tằm cung cấp một số hợp chất có thể giúp chống lại bệnh tiểu đường. Chúng bao gồm 1 - deoxynojirimycin (DNJ), ngăn chặn sự hấp thụ carbs trong ruột của chúng ta. Đặc biệt, những loại lá này có thể làm giảm lượng đường cao trong máu và insulin, một loại hormone điều chỉnh lượng đường trong máu.
Trong một nghiên cứu thực hiện gần đây, 37 người trưởng thành đã ăn maltodextrin, một loại bột giàu tinh bột làm tăng nhanh lượng đường trong máu. Sau đó, họ được cho uống chiết xuất lá dâu tằm có chứa 5% DNJ. Những người dùng 250 hoặc 500 mg chiết xuất có mức tăng lượng đường trong máu và insulin thấp hơn đáng kể so với nhóm dùng giả dược.
Ngoài ra, ở một nghiên cứu kéo dài 3 tháng, những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 uống 1.000 mg chiết xuất lá dâu tằm 3 lần mỗi ngày trong bữa ăn đã giảm đáng kể lượng đường trong máu sau bữa ăn, so với nhóm dùng giả dược.
+ Có tác dụng giảm viêm:
Lá dâu tằm chứa nhiều hợp chất chống viêm, bao gồm chất chống oxy hóa flavonoid. Một số nghiên cứu cho thấy rằng lá dâu tằm có thể chống lại chứng viêm và stress oxy hóa, cả hai đều có liên quan đến bệnh nhiều bệnh mạn tính. Các nghiên cứu trên chuột trong chế độ ăn nhiều chất béo chứng minh rằng chất bổ sung từ lá này làm giảm các dấu hiệu viêm như protein phản ứng C, cũng như các dấu hiệu căng thẳng oxy hóa như superoxide dismutase.
Một nghiên cứu trong ống nghiệm trên các tế bào bạch cầu của con người cũng cho thấy rằng chiết xuất từ lá dâu tằm và trà của nó không chỉ làm giảm các protein gây viêm mà còn giảm đáng kể tổn thương DNA do stress oxy hóa gây ra. Mặc dù những kết quả này rất đáng để chờ đợi tuy nhiên phần lớn trong số chúng mới chỉ được tiến hành trên động vật, do đó cần thêm các nghiên cứu trên người để có thể chứng minh tác động của lá dâu tằm đến sức khỏe.
+ Chứa nhiều khoáng chất có lợi cho sức khỏe:
Lá dâu tằm chứa nhiều magie. Magie cần thiết cho hoạt động của dây thần kinh, cơ bắp và duy trì tim bình thường. Nó làm tăng chuyển hóa năng lượng, giúp xương chắc khỏe, hỗ trợ hệ thống miễn dịch, quản lý lượng đường trong máu và duy trì huyết áp bình thường.
Ngoài ra, lá dâu tằm cũng giàu vitamin B2. Sự hiện diện của vitamin B2 giúp sản xuất các tế bào hồng cầu, quản lý sự sinh sản và tăng trưởng, sản xuất năng lượng, quản lý hoạt động của tuyến giáp, loại bỏ mụn trứng cá, bảo vệ hệ thần kinh, mắt khỏe, hấp thụ khoáng chất, bảo vệ đường tiêu hóa và hỗ trợ thai kỳ khỏe mạnh.
Nước ép dâu tằm có chứa chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất. Nó cũng sở hữu được các đặc tính chữa bệnh. Nó tăng cường lưu thông máu và giảm huyết áp, dẫn đến giảm nguy cơ hình thành cục máu đông và đột quỵ. Các dấu hiệu của bệnh thiếu máu cũng có thể được loại bỏ nhờ nước dâu tằm.
+ Giảm các triệu chứng của bệnh cảm lạnh:
Trà dâu tằm được sử dụng để điều trị gan và các chứng bệnh. Thuốc điều trị nhức đầu, ho, đau mắt, sốt và đau họng. Sự phát triển của các chủng vi khuẩn bị cấm giúp ngăn ngừa bệnh viêm họng hạt. Các triệu chứng cảm lạnh có thể được phục hồi bằng cách uống trà dâu tằm. Nó giúp loại bỏ sự phát triển của vi khuẩn.
+ Các lợi ích sức khỏe tiềm năng khác:
Mặc dù nghiên cứu còn hạn chế, nhưng lá dâu tằm có thể mang lại một số lợi ích sức khỏe khác, bao gồm:
Cải thiện sắc tố da. Một số nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy chiết xuất lá dâu tằm có thể ngăn ngừa tăng sắc tố - hoặc các mảng da tối màu - và làm sáng màu da với một cách tự nhiên.
Tác dụng chống ung thư. Một số nghiên cứu trong ống nghiệm liên kết loại lá này với hoạt động chống ung thư chống lại các tế bào ung thư gan và cổ tử cung ở người và cho những kết quả hết sức đáng khích lệ
Sức khỏe gan. Các nghiên cứu trên ống nghiệm và động vật đã xác định rằng chiết xuất lá dâu tằm có thể bảo vệ tế bào gan khỏi bị hư hại và giảm viêm gan.
Giảm cân. Các nghiên cứu về loài gặm nhấm ghi nhận rằng những loại lá này có thể làm tăng quá trình đốt cháy chất béo và thúc đẩy quá trình giảm cân.
3. Lưu ý khi sử dụng nước lá dâu tằm
Mặc dù lá dâu tằm không có quá nhiều tác dụng phụ, nhưng sử dụng quá liều hoặc không đúng cách sẽ dẫn đến một số tác động tiêu cực cho cơ thể:
+ Tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường huyết: Dựa trên một báo cáo của Mỹ, khi cho 50 người tiêu thụ các loại thực phẩm có liên quan đến dâu tằm thì kết quả sau buổi thử nghiệm cho thấy lượng đường huyết của họ đều bị giảm một cách đáng kể.
+ Giảm khả năng hấp thụ tinh bột trong cơ thể: Lượng tinh bột khi đi vào cơ thể sẽ bị suy giảm một cách rõ rệt nếu như bệnh nhân dùng lá dâu tằm quá nhiều. Đây là một trong những tác dụng phụ của việc tiêu thụ lá dâu tằm quá nhiều.
+ Suy giảm chức năng của thận: Lượng kali trong lá dâu tằm tác động xấu rất nhiều tới bàng quang và thận. Chính vì vậy, các bệnh nhân cần cân nhắc khi sử dụng các chế phẩm từ dâu tằm.
+ Gây ung thư da: Hợp chất hydroquinone có trong lá dâu tằm mặc dù đã được chứng minh mang lại hiệu quả trong việc làm đẹp da nhưng nếu sử dụng quá nhiều sẽ dẫn đến ung thu lớp biểu bì dưới da.
Vì vậy, các bác sĩ khuyến cáo những người bị suy nhược cơ thể, cảm nhẹ, ho nhẹ, người bị tiêu chảy kéo dài, đau bụng và phụ nữ đang cho con bú không nên sử dụng loại nước lá dâu tằm này.
Trên đây chúng tôi đã giúp bạn tìm hiểu về công dụng lá dâu tằm với sức khỏe con người. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với bạn và người thân. Cảm ơn bạn đã quan tâm, chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe, hạnh phúc !
Có thể bạn quan tâm:
>>> Công dụng của cam với sức khỏe con người như thế nào
Viết bình luận