Bạch tật lê là thảo dược được dùng nhiều trong y học cổ truyền và thực phẩm chức năng. Vậy bạch tật lê có tác dùng gì với sức khỏe là câu hỏi của nhiều người. Nhắc đến bạch tật lê, dân gian lại nghĩ ngay đến vị thuốc thần dược có khả năng chữa hiếm muộn - vô sinh cho nam giới. Bên cạnh cái tên mà chúng ta dùng để gọi bấy lâu nay thì người trong dân gian còn gọi nó là gai ma vương, gai yết hầu hay thích tật lê hoặc tật lê. Bạch tật lê là quả chín đã phơi hay sấy khô của cây tật lê, thường được sử dụng trong các bài thuốc dân gian từ lâu. Quả bạch tật lê thường được dùng sống hay hơi sao qua cho cháy gai rồi sàng bỏ gai, giã nát vụn xong dùng. Dưới đây chúng ta cùng đi tìm hiểu chi tiết về bạch tật lê có tác dụng gì với sức khỏe con người.
Bạch tật lê có tác dùng gì với sức khỏe con người
1. Tổng quan về bạch tật lê
Theo ghi chép nghiên cứu về thảo dược này thì nó có tên khoa học là Fructus Tribuli, là loại cây thuộc họ Tật lê hoặc Bá vương (Zygophyllaceae). Cùng theo dõi những phần tiếp theo để biết loại thần dược này có đặc điểm sinh thái ra sao và phân bố ở đâu. Cây thuốc tật lê là loài cây thuộc cây thân thảo dây leo, thường mọc bò dưới mặt đất. Với thân cành mảnh và lá hình bầu dục mọc so le đối nhau, có đầu lá tròn như gốc lá thuôn. Mặt trên của lá trơn nhẵn bóng còn mặt dưới có lông tơ trắng bao phủ.
Hoa tật lê có màu vàng mọc ra từ các kẽ lá; cuống hoa dài có nhiều lông cứng. Quả có 5 cạnh với những hình thù kỳ quái khác nhau, bề mặt quả có gai nhọn và lớp lông dày bao quanh. Mùa hoa đơm hoa kết quả thường rơi vào giữa tháng 5 kéo dài đến tháng 8 hàng năm. Ở nước ta, cây bạch tật lê thường phân bố tập trung ở những nơi ven biển như tỉnh Quảng Bình kéo dài vào tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận.
Do là loài cây ưa sáng, có khả năng chịu hạn nên chúng thường mọc thành từng đám nhỏ trên những bãi cát ven bờ biển. Cây thuốc này rất dễ sinh trưởng và phát triển, chỉ cần một hạt nhỏ gieo xuống đất trải qua vài mùa mưa thì nó đã phát triển mọc thành đám và mọc bò lan trên đất.
+ Bộ phận dùng: Để làm thuốc chữa bệnh thì quả của cây tật lê được chọn để làm dược liệu. Do vẻ ngoài có hình thù kỳ quái và đa dạng, song bề mặt quả có gai nhọn bao quanh nên nó được gọi là gai ma vương. Tật lê là quả chín đã được phơi hoặc sấy khô, có thể dùng sống hoặc đem sao vàng cho gai nhọn rụng bớt rồi đem giã nát rồi dùng chữa bệnh. Nó thường có mặt trong nhiều bài thuốc bổ thận, tráng dương, bồi bổ sức khỏe, chữa vô sinh, hiếm muộn cho cả nam và nữ giới.
+ Thành phần hóa học: Qua một số nghiên cứu của các nhà khoa học cho biết, trong gai ma vương có chứa hợp chất alkaloid, chất béo, một chút tinh dầu và chất nhựa có chứa nitrat. Và một nghiên cứu gần đây cho biết thêm, ngoài những hợp chất kể trên thì dược liệu còn có phyllo erythin, tanin, flavonoid và rất nhiều hoạt chất saponin bao gồm diosgenin, gi gemin và chlorogenin.
2. Bạch tật lê có tác dụng gì?
Về thành phần hóa học: trong quả tật lê có chứa một chất có tác dụng kích thích tình dục tự nhiên đó là dioginin. Theo các chuyên gia chất này có khả năng tăng cường sinh lý và nội tiết tố nam hiệu quả. Chất này tác dụng lên tuyến yên dưới đồi của não bộ giúp tăng kích thích tình dục một cách tự nhiên.
- Bạch tật lê có tác dụng tăng cường sinh lý nam giới. Tác dụng này còn mạnh hơn cả Sâm Alipas.
- Điều trị bệnh yếu sinh lý, liệt dương.
- Điều trị chứng suy giảm chức năng sinh lý nam giới, đặc biệt là độ tuổi trung niên.
- Chữa đau mắt, nhức vùng mắt, chảy nước mắt.
- Tác dụng lợi tiểu, chống đóng kết sỏi ở thành bể thận.
- Tác dụng hạ huyết áp.
- Tác dụng cân bằng và bảo vệ tế bào gan.
Các thành phần của bạch tật lê khá lành tính, sử dụng được cho nhiều đối tượng kể cả người già và trẻ em.
Theo đông y bạch tật lê có vị hơi đắng, tính ôn đi vào 2 kinh can, phế, thận. Tác dụng tăng cường sinh lý của bạch tật lê được cho là còn cao hơn sâm alipas.
+ Đối tượng sử dụng:
- Những người suy giảm chức năng sinh lý.
- Người liệt dương, vô sinh, dương vật không thể cương cứng.
- Người bị bệnh về mắt.
- Người bị bệnh sỏi thận.
- Người thường xuyên sử dụng rượu bia.
- Nam giới bước vào tuổi trung niên.
3. Một số bài thuốc dân gian có bạch tật lê
Trong Đông y, bạch tật lê có vị đắng, tính bình khi để tươi nhưng khi phơi hoặc sao vàng cho khô có tính ấm có tác dụng tán phong, bình can, thông máu huyết ứ đọng, trừ phong thấp, cường dương, giải độc và sáng mắt. Trong dân gian, dược liệu được dùng rộng rãi trong các bài thuốc để chữa xuất tinh sớm, liệt dương, vô sinh ở nam giới, rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ hay chứng đái dầm ở trẻ em, cụ thể như sau:
+ Chữa thận hư tiết tinh, di tinh, xuất tinh nhanh, liệt dương: Sử dụng 16g bạch tật lê, kỷ tử, thỏ ty tử, quả ngấy hương, ba kích, quả tim anh, hạt và nhị sen, củ súng, mỗi vị dược liệu dùng 12g.
Đem tất cả nguyên liệu rửa sạch, quả tim anh thì loại bỏ ruột. Sau đó, cho dược liệu vào nồi sắc cùng với 1,5 lít nước trong vòng 30 rồi tắt bếp. Chia làm nhiều lần uống trong ngày, thực hiện liên tục trong vòng 3 - 4 tháng sẽ thấy kết quả.
+ Chữa đau nhức mắt lâu ngày hay chảy nước mắt, thị lực giảm sút: Dùng 100g bạch tật lê khô đem tán thành bột mịn cho vào hủ kín. Mỗi ngày dùng 8g bột thuốc pha cùng với 150ml nước ấm. Uống 2 lần/ngày sau mỗi khi ăn trưa và tối. Hoặc có thể dùng hoa kim cúc, quả tật lê, thảo quyết minh mỗi loại dùng 10g. Đem dược liệu rửa sạch rồi giã nát và đem sắc cùng với 500ml, chia làm 2 lần uống mỗi ngày.
+ Chữa kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh: Để điều trị chứng rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh thì dùng đương quy, bạch tật lê, mỗi loại dùng 12g. Đem tất cả dược liệu sắc nước uống 2 – 3 lần ngày. Uống trước mỗi kỳ kinh 5 – 7 ngày, để điều trị đau bụng.
+ Chữa trẻ em đái dầm: Trẻ em đái dầm, các mẹ hãy sử dụng bạch tật lê, đương quy, phục linh, bạch thược, sơn thù, bạch thược, thăng ma, tang phiêu diêu, ích mẫu, ích trí nhân, mỗi loại dùng 8g cùng với 12g hoàng kỳ. Đem tất cả dược liệu rửa sạch rồi sắc với 500ml, đun trong vòng 30 phút cho cạn bớt, rồi chia làm nhiều lần uống trong ngày.
+ Chữa suy nhược thần kinh: Dùng bạch tật lê, uất kim, hương phụ, chỉ xác, mỗi vị dùng 8g cùng với 12g phục linh. Đem tất cả dược liệu sắc cùng với 700ml nước lọc. Chia làm 2 - 3 lần uống mỗi ngày, uống sau khi ăn 2 tiếng.
+ Chữa di chứng tai biến mạch máu não: Sử dụng câu đằng, hy thiêm, mỗi vị dùng 16g, cùng với ngô đồng, bạch tật lê, thiên ma, cương tằm; mỗi vị dùng 12g, cộng thêm 10g địa long và 8g nam tinh. Cho tất cả dược liệu vào nồi sắc cùng với 1 lít nước, chia làm nhiều lần uống trong ngày. Uống mỗi ngày 1 thang trong vòng 3 - 4 tháng sẽ thấy bệnh tình được cải thiện.
+ Chữa loét miệng, viêm họng đỏ, mụn lở, sưng lợi, viêm chân răng: Sử dụng 100g bạch tật lê tán thành bột mịn, mỗi ngày dùng 20g nấu với 200ml nước cô cạn thành cao đặc rồi trộn với mật ong. Tiếp đến, dùng hỗn hợp cao này bôi lên vết loét và chỗ viêm nhiều lần trong ngày. Có thể dùng tật lê, ngũ bội tử, hắc phàn, khô phàn, nhục quế, tế tân, sinh địa mỗi loại dùng 20g cùng với 4g hoàng bá, 4g thanh phàn. Đem tất cả đi nghiền thành bột mịn, rồi trộn đều với nhau. Sau đó trộn bột thuốc với mật ong rồi bôi vào vết viêm lở trong 10 phút rồi đi súc miệng.
3. Cách chế biến bạch tật lê thành thuốc
Sau khi hái cây về, tách lấy quả. Sau đó đem phơi hoặc sấy khô. Cho vào túi nilon để bảo quản và sử dụng dần. Tùy vào mục đích sử dụng có thể làm trà, nấu cao, sắc thuốc, ngâm rượu,...
Bạch tật lê có rất nhiều cách sử dụng. Có thể đem sắc nước uống, tán thành bột rồi pha nước ấm uống hoặc đem ngâm rượu hay pha trà đều được. Khi ngâm rượu, nó thường kết hợp với mổ số vị thuốc Bắc như hạt kỷ tử, dâm dương hoắc, viễn chí,... để bồi bổ sức khỏe, tráng kiện gân cốt.
+ Bạch tật lê ngâm rượu kết hợp với loại thuốc nào tốt?
Thông thường, bạn có thể ngâm rượu độc vị, không nhất thiết phải kết hợp nhiều vị thuốc khác. Tuy nhiên, để tăng cường hiệu quả điều trị và giúp bình rượu ngâm thơm ngon hơn, người ta thường kết hợp ngâm chung với câu kỷ tử, viễn chí.
Ngoài ra, có thể kết hợp thêm dâm dương hoắc, nấm ngọc cẩu,... để tăng hiệu quả bổ tận tráng dương ở nam giới. Sau đây là 2 phương pháp ngâm rượu mà bạn nên biết:
- Bạch tật lê ngâm rượu độc vị:
Thành phần: 1kg tật lê và 5 lít rượu trắng.
Cách ngâm: Sao bạch tật lê cho đến khi có mùi thơm. Sau đó cho vào bình thủy tinh hoặc bình sứ, cho rượu vào. Đậy kín nắp và để ở nơi có nhiệt độ ổn định. Sau 20 ngày là có thể sử dụng. Mỗi ngày 1 – 2 lần, mỗi lần 1 ly nhỏ trong bữa ăn.
- Bạch tật lê ngâm rượu phối hợp nhiều vị:
Thành phần: 1kg tật lê, 0.5kg dâm dương hoắc, 0.5kg kỷ tử, 0.5kg viễn chí và 10 lít rượu trắng.
Cách ngâm: Cho hỗn hợp trên vào bình thủy tinh hoặc bình sành sứ, đậy kín nắp và để ở nơi có nhiệt độ ổn định. Sau 1 tháng là có thể sử dụng. Mỗi ngày 2 - 3 lần, mỗi lần 1- 2 ly nhỏ trong bữa ăn.
Tác dụng của bạch tật lê ngâm rượu: Đây được xem là rượu thuốc bổ thận tráng dương, tăng cường sinh lực tốt nhất hiện nay. Uống rượu bạch tật lê còn đem lại nhiều tác dụng tuyệt vời khác như: chữa rối loạn kinh nguyệt, tốt cho tiêu hóa, cải thiện chức năng của thận, ... Quý ông bị liệt dương, yếu sinh lý rất nên dùng rượu này để khẳng định bản lĩnh phái mạnh.
+ Trà bạch tật lê: Tật lê sau khi phơi khô, đem sao vàng là có thể dùng làm trà. Cách pha cũng giống như pha các loại trà bình thường khác. Tuy nhiên phải đợi hơi lâu để trà ra vị thuốc. Đầu tiên, bạn cùng tráng trà qua một lượt nước sôi. Sau đó cho trà và nước sôi vào ấm trà, đậy nắp lại. Đợi tầm 15-20 phút là có thể thưởng thức.
+ Làm cao bạch tật lê:
Cao bạch tật lê là sản phẩm thường dùng để chữa loét miệng, mụn lở, sưng viêm chân răng,... loại cao này không được bán thông dụng trên thị trường, vì vậy, bạn có thể mua dược liệu về nhà tự nấu cao. Cách làm như sau:
Sử dụng 1kg bạch tật lê khô (có thể mua tại Thảo dược An Quốc Thái), tán nhuyễn thành bột, đem nấu cô đặc với nước. Sau khi thu được cao nguyên chất, cho vào lọ thủy tinh bảo quản.
Để trị lở miệng sưng đau, lấy một ít cao, trộn với mật ong, thoa lên chỗ loét, tình trạng sẽ mau chóng thuyên giảm. Chữa bệnh thì lấy 2 muỗng cao pha nước ấm rồi uống. Loại cao này có thể để lâu mà không sợ hư, công dụng trị bệnh tương tự như pha trà hoặc sắc nước.
+ Lưu ý, thận trọng khi sử dụng bạch tật lê
Người khí yếu, huyết hư nên tham khảo ý kiến bác sỹ y học cổ truyền trước khi sử dụng.
Phụ nữ đang mang thai và cho con bú nên cân nhắc trước khi dùng.
Dùng đúng cách, đúng liều lượng. Nếu dùng quá liều có thể dẫn đến tác dụng phụ như rối loạn tiêu hóa, đau dạ dày.
+ Ai nên sử dụng bạch tật lê?
Qúy ông suy giảm chức năng sinh lý.
Người bị các bệnh về mắt: mắt đỏ, chảy nước mắt.
Bệnh nhân cao huyết áp.
Người gặp các vấn đề về da.
Người bị bệnh sỏi thận.
Trẻ con hay đái dầm.
Trên đây chúng tôi đã giúp bạn tìm hiểu xem bạch tật lê có tác dụng gì với sức khỏe con người. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với bạn và người thân. Cảm ơn bạn đã quan tâm, chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe, hạnh phúc !
Có thể bạn quan tâm:
>>> Bạch quả có tác dụng gì với sức khỏe con người?
Viết bình luận