Lá cách hay Vọng cách là tên gọi của một loại thảo dược đã được dùng nhiều trong y học cổ truyền để giúp chữa bệnh hiệu quả. Tác dụng của cây lá cách với sức khỏe con người như thế nào là câu hỏi của nhiều người. Cây lá cách có mùi vị thơm ngon, dùng chế biến kèm những món ăn xào hoặc ăn sống. Mặc dù quen thuộc và thường xuyên được sử dụng, lá cách sở hữu những công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe là điều có thể khiến nhiều người ngạc nhiên. Dưới đây chúng ta cùng đi tìm hiểu chi tiết.
1. Tổng quan về cây lá cách
Cây có tên khoa học Premna corybomsa (Barm.f.), thuộc họ cỏ roi ngựa Verbenaceae.
Cây thuộc loại cây gỗ nhỏ cao khoảng 2-3m, phân nhánh. Cây có khi mọc leo, thường có gai.
Lá mọc đối, hình trái xoan hay bầu dục, gốc tròn hay hình tim, chóp rũ hay có mũi ngắn. Lá dài tới 16cm, rộng tới 12cm, nguyên hoặc hơi khía răng ở phần trên, có ít lông ở dưới, nhất là trên các gân.
Hoa nhỏ, màu trắng lục xam, họp thành ngù ở ngọn cây
Quả hạch, hình trứng, màu đen.
Cây cách mọc hoang dại ở những nơi rậm rạp, trên các liếp vườn. Cây cũng thường được trồng đề lấy lá non làm rau ăn và làm thuốc.
+ Thu hái:
Lá thường hái quanh năm, có nơi có thể dùng cả rễ, vỏ thân.
+ Sơ chế:
Lá thu hái về rửa sạch, phơi hoặc sấy khô hoặc sao vàng để dùng. Lá cách có mùi thơm dễ chịu, nên người ta dùng lá cách dưới dạng ăn sống, gói bánh xèo, bánh khọt chung với các loại rau tươi sống khác. Lá được sử dụng chủ yếu để xào nấu các loại thịt như thịt rắn, thịt chuột đồng, hoặc để um lươn. Lá thường được thái nhỏ thành sợi rồi cho vào nồi xào hay nồi um khi các loại thị đã gần chín rồi xào tiếp đến mềm.
+ Thành phần hóa học của lá cách:
Hiện loại cây này vẫn chưa được nghiên cứu rộng rãi nên chưa có nhiều thông tin về thành phần hóa học cũng như tác dụng dược lý của Lá cách. Basu N.K và Dandiya P.C (1947) làm thí nghiệm chiết xuất vỏ thân Vọng cách và thu được hai alkaloid gọi là premnin và ganiarin. Premnin là chất có tác dụng giống thần kinh giao cảm, làm giảm sức co của tim và làm giãn nở đồng tử. Rễ Vọng cách có chứa tinh dầu thơm và một chất màu vàng.
2. Tác dụng của cây lá cách với sức khỏe con người
Mặc dù quen thuộc và thường xuyên được sử dụng, lá cách sở hữu những công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe là điều có thể khiến nhiều người ngạc nhiên. Dưới đây là một vài công dụng không thể bỏ qua của loại lá này.
+ Hạ huyết áp:
Sử dụng lá cách còn giúp làm hạ huyết áp. Theo đó, nó sẽ giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, làm dịu tinh thần; đồng thời, làm tăng sự lưu thông máu và điều hoà huyết áp của cơ thể.
+ Bảo vệ gan:
Trong loại lá quen thuộc này có thành phần ethanol với lợi ích trong việc nâng cao khả năng khử độc của gan và kích thích sự tái tạo tế bào gan. Đi kèm với đó, nó còn hỗ trợ bảo vệ cơ quan quan trọng này tránh khỏi các tổn thương cũng như chống tình trạng men gan tăng cao.
Vì thế, loại lá từ cây cách có tác dụng tốt trong điều trị viêm gan, hỗ trợ làm giảm các biểu hiện vàng da và trạng thái mệt mỏi gây ra bởi bệnh viêm gan B.
+ Kháng viêm:
Đây là loại lá sở hữu khả năng kháng viêm một cách hiệu quả. Cụ thể, dùng nó giúp làm ức chế sự hình thành phù nề và giảm đi tình trạng viêm nhiễm.
+ Điều hoà rối loạn kinh nguyệt:
Loại lá này cũng có thể giúp điều hoà tình trạng rối loạn kinh nguyệt. Phái yếu có thể cải thiện hiện tượng tắc kinh, kinh chậm ra qua việc sử dụng nước được sắc từ lá cách để uống trước hoặc trong thời điểm hành kinh.
+ Giúp làm thanh nhiệt, giải độc cơ thể:
Nhiều người dùng lá cách làm trà để giải khát bởi tác dụng thanh nhiệt, giải độc cơ thể của nó. Nhờ vậy, nó có thể giúp ngăn ngừa tình trạng nóng trong người, nóng gan, giải rượu, ngừa bị nhiệt miệng, nổi mụn nhọt,...
+ Sỏi thận, thông tiểu tiện, tiêu độc:
Ngoài ra, uống nước nấu từ lá cách còn có thể giúp tống sỏi ra bên ngoài tuỳ thuộc loại sỏi và vị trí của nó. Song song với đó, loại lá này còn có tác dụng tiêu độc với khả năng làm giảm tác dụng phụ của thịt bò khi gây dị ứng.
+ Trị nhức mỏi cơ thể:
Tình trạng cơ thể bị nhức mỏi, trì trệ cũng có thể được giảm bớt khi dùng loại lá này. Bởi nó có thể làm tăng sự lưu thông khí huyết trong người.
+ Một số công dụng khác:
Đi kèm với các công dụng đã kể đến, lá cách còn được sử dụng trong chữa tả lỵ, chữa tắc tia sữa, giúp lợi sữa. Cùng với đó, nó cũng có lợi cho tiêu hóa khi giúp người sử dụng cảm thấy ăn ngon miệng hơn, giảm tình trạng đầy bụng, rối loạn tiêu hóa.
3. Một số vị thuốc chữa bệnh từ Lá cách
Dưới đây là một số bài thuốc dân gian hữu hiệu từ Vọng cách:
+ Chữa tả lỵ: Dùng lá cách tươi giã lấy nước hoặc lá khô sắc lấy nước uống. Nếu khó uống, có thể để nguội và thêm chút đường, khuấy đều rồi uống. Đối với người lớn chỉ dùng 30-40ml/ngày, trẻ em dùng nửa liều của người lớn.
+ Điều trị rối loạn kinh nguyệt: Đối với tình trạng tắc kinh, kinh ra chậm hoặc khí huyết ứ trệ có thể dùng lá cách để khắc phục bằng cách dùng lá sắc uống vào trước hoặc trong kỳ kinh nguyệt
+ Giải độc bia rượu: Theo dân gian Nam Bộ, dùng nhiều lá cách non luộc hoặc xào có thể giải độc bia rượu.
+ Điều trị gan nhiễm mỡ, đầy bụng, ăn uống kém: Lá cách 30g, lá dành dành hoặc chi tử 20g, nếu đầy bụng thêm 15g gia trần bì, đậu đen 5g, cỏ mần trầu 10g, nhân trần 20g, râu ngô 10g. Đem dược liệu sao vàng hạ thổ, cho nước vừa phải. Sắc uống lúc ấm, dùng trước hoặc sau bữa ăn 30 phút. Đối với bệnh cấp tính dùng trong 20 ngày, bệnh mạn tính nên dùng 1-3 tháng, hạn chế tái phát.
Lưu ý, trong quá trình sử dụng bài thuốc này cần kiêng thịt chó, chuối tiêu, trứng, mỡ và đường trắng.
+ Bướu giáp ác tính Basedow: Theo tạp chí Cây thuốc quý số 245 (3/2014) về bài thuốc Nam kì diệu. TS Võ Văn Chi đã viết tổ hợp các cây giúp giảm bướu gồm: cây lưỡi rắn, ô rô nước, dừa cạn, đu đủ, cây cối xay, cây ngũ gia bì chân chim, ké hoa đào, cúc áo hoa vàng, cây bòng bong, cây vọng cách.
+ Trị sỏi thận, thông tiểu: Lá cách nấu nước uống đều đặn có thể tống sỏi ra ngoài, tuy nhiên tác dụng thực sự còn phụ thuộc vào loại sỏi và vị trí của nó
+ Tắc ti sữa: Lá cách + bồ công anh mỗi thứ 30-40g, đem rửa sạch, giã nát rồi vắt lấy nước uống, bã có thể đắp bên ngoài. Dùng 1 lần/ngày.
+ Nếu ít sữa và tiểu khó: 30g lá cách, 12g thông thảo, sắc uống ngày 1 thang.
+ Trị nhức mỏi người: Lá cách có tính hành khí hoạt huyết giúp tăng lưu thông trong cơ thể. Những người thường bị nhức mỏi có thể kết hợp vận động và uống nước Lá cách sắc. Có thể kết hợp lá cách làm rau ăn hoặc nấu với thịt heo + lá cách + hoàng kỳ.
Trên đây chúng tôi đã giúp bạn tìm hiểu về tác dụng của cây lá cách với sức khỏe con người như thế nào. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với bạn và người thân. Cảm ơn bạn đã quan tâm, chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe, hạnh phúc !
Có thể bạn quan tâm:
>>> Công dụng của quả táo với sức khỏe con người như thế nào
>>> Công dụng của quả mít với sức khỏe con người như thế nào
Viết bình luận