Giảo cổ lam là thảo dược được dùng nhiều trong y học cổ truyền và y học hiện đại. Giảo cổ lam có tác dụng gì với sức khỏe là câu hỏi của nhiều người. Giảo cổ lam được ví như cây trường sinh, cỏ thần kỳ bởi vô vàn tác dụng trong phòng và điều trị bệnh tật, kéo dài tuổi thọ ở con người. Giảo cổ lam là cây dây leo có tác dụng giảm lượng đường và chloresteron trong máu, lưu thông khí huyết. Hơn nữa, giảo cổ lam có tác dụng làm giảm đau, hạ huyết áp, căng thẳng. Dưới đây chúng ta cùng đi tìm hiểu chi tiết xem giảo cổ lam có tác dụng gì với sức khỏe con người.
1. Tổng quan về giảo cổ lam
Giảo cổ lam là loại dược liệu quý. Từ xa xưa, vị thuốc này đã được vua chúa sử dụng để tăng sức khỏe, kéo dài tuổi thọ, làm đẹp cho cung phi. Vì vậy, người Trung Quốc đã ưu ái đặt tên cho loại cỏ này là “cỏ trường thọ”. Ở Nhật Bản, thảo dược này là được gọi là “phúc ẩm thảo” và đã được các nhà khoa học Nhật Bản công nhận đây là loại thảo mộc mang lại nhiều lợi ích cho con người.
Ở Việt Nam, các nhà khoa học đã phát hiện loại thảo mộc này ở vùng núi Phanxipăng (Sa Pa) và vùng núi đá vôi Hòa Bình. Theo nghiên cứu, giảo cổ lam ở Việt Nam cũng có chất lượng không thua kém gì ở Nhật Bản và Trung Quốc.
+ Mô tả cây giảo cổ lam:
Đây là loại cây thân thảo, có tua cuốn đơn để leo, thuộc loại hoa đơn tính khác gốc. Lá của loại thảo mộc này có hình dáng giống lá kép hình chân vịt. Mỗi cụm hoa mang nhiều hoa nhỏ màu trắng, ở bầu có 3 vòi nhụy. Quả có có hình cầu, đường kính từ 5 – 9mm, khi chín có màu đen. Loại cây này thường mọc ở khu rừng ẩm, thưa tại một số nước châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, một số nước châu Âu…
+ Thành phần:
Thành phần hoạt chất chính của Giảo cổ lam: Saponin, flavonoid, polysaccharid.
Thành phần chính của giảo cổ lam là flavonoid và saponin.
Loại thảo dược này còn chứa các vitamin và khoáng chất tốt cho sức khỏe như selen, kẽm, mangan, sắt, phốt pho… Theo nghiên cứu, cây giảo cổ lam 7 lá là loại có chứa nhiều hoạt chất saponin nhất, gấp 3 - 4 lần nhân sâm.
Saponin: Trong GCL có chứa hơn 100 loại saponin cấu trúc triterpenoid kiểu Dammaran (gồm 4 vòng và một mạch nhánh), gọi chung là các gypenosids, trong đó có 4 saponin có giống cấu trúc giống hệt saponin trong nhân sâm, 11 saponin có cấu trúc tương tự như saponin trong nhân sâm. Ngoài ra, giảo cổ lam còn chứa các acid amin tan trong nước, các vitamin, nhiều nguyên tố vi lượng như kẽm, sắt, selen và rất giàu canxi hữu cơ.
+ Phân bố:
Loài cây này mọc nhiều ở độ cao trên dưới 2000m so với mặt nước biển, trong các khu rừng thưa, ẩm thấp, khí hậu lạnh quanh năm bao gồm: Nhật Bản, Bắc Triều Tiên, Nam Trung Quốc, các tỉnh vùng núi phía Bắc của Việt Nam.
Riêng tại Việt Nam, khi tiến hành cuộc khảo sát dược liệu tại Fansipan, các nhà khoa học Việt Nam đã phát hiện một quần thể rộng lớn cây Giảo cổ lam mọc hoang ở độ cao 1500m thuộc dãy Hoàng Liên Sơn.
Theo thông tin thu thập được, người dân nơi đây đã dùng cây này từ nhiều đời nay nhằm tăng lực, chống mệt mỏi khi đi rừng, tăng cường sức khỏe. Mẫu cây này sau đó được gửi đến Viện Dược liệu Trung ương và đến các phòng nghiên cứu thực vật lớn trên thế giới và xác định đúng là cây Gynostemma pentaphyllum. Qua nghiên cứu cho thấy, giảo cổ lam Việt Nam có chất lượng tương đương với giảo cổ lam của Nhật Bản và Trung Quốc.
+ Bộ phận dùng: Toàn cây
+ Tính vị: Giảo cổ lam vị rất giống nhân sâm, trước đắng sau ngọt (tiền khổ hậu cam cam).
+ Cây giảo cổ lam mọc ở đâu?
Giảo cổ lam được mọc dại khắp nơi, loại cây này thường khá phổ biến ở một số nước Châu Á như Nhật Bản, Indonesia, Thái Lan, Triều Tiên, Ấn Độ và Việt Nam.
Ở nước ta, thảo dược được tìm thấy ở những vùng núi cao Tây Bắc với độ cao 300-2000m với điều kiện khí hậu ẩm ướt, nhiều mưa. Một số nơi phát triển mô hình trồng cây để làm thuốc và trà như Cao Bằng, Sa Pa, Hòa Bình, Điện Biên, Hà Giang, …
+ Thu hoạch và bảo quản giảo cổ lam:
Thu hoạch: Thông thường, cây được thu hoạch vào mùa hè quanh năm, người dân thu hái chủ yếu là lá. Sau khi cắt hái lá, người dân đem về rửa sạch các bụi bẩn, đất cát rồi phơi hoặc sấy khô.
Hiện nay một số nơi sản xuất trà thảo dược, họ dùng cách phơi khô rồi sao vàng để tăng hương vị lên nhiều lần và dùng lâu hơn.
Cách bảo quản: Sau khi phơi khô hoặc sấy, người ta bảo quản chúng bằng cách cho thảo dược vào túi kín hoặc hộp nhựa có nắp đậy. Để ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh côn trùng, sâu bọ, mọt, …
2. Giảo cổ lam có tác dụng gì?
+ Tác dụng với bệnh tim mạch:
Các nhà khoa học Việt Nam còn phát hiện chất adenosin trong Giảo cổ lam 5 lá có tác dụng rất tốt cho tim mạch (làm giảm những cơn đau tim rõ rệt), có khả năng tạo năng lượng mạnh, tăng khả năng chịu đựng của cơ tim, ổn định huyết áp, tăng cường máu lên não, giúp dễ ngủ và ngủ sâu giấc.
+ Tác dụng với người thừa cân, béo phì:
Giảo cổ lam cũng có tác dụng giảm béo nhờ vào khả năng hoạt hóa men AMPK, một men có vai trò quan trọng trong chuyển hóa năng lượng của cơ thể, làm thúc đẩy quá trình oxy hóa chất béo và tăng cường chuyển hóa đường, đạm, mỡ, giúp giảm lượng mỡ thừa, từ đó giảm cân hiệu quả.
+ Giảo cổ lam có tác dụng giúp bảo vệ gan:
Gan là cơ quan rất quan trọng trong cơ thể với vai trò thanh lọc và đào thải độc tố ra bên ngoài cơ thể. Những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh về gan thường là người hay sử dụng rượu bia, thuốc lá, ăn uống không khoa học, …
Nhờ vào những thành phần hoá học trong lá cây có tác dụng bảo vệ gan rất tốt, ngăn chặn các tác nhân gây bệnh. Bên cạnh đó, nó sẽ làm giảm những triệu chứng đau, mệt mỏi, mờ mắt. Các căn bệnh về gan được giảm thiểu, khiến cuộc sống bạn tốt hơn.
+ Giảo cổ lam có tác dụng giúp tăng cường hệ miễn dịch:
Nước ta nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, thời tiết thay đổi thất thường khiến mọi đối tượng rất dễ mắc các bệnh như cảm, sốt, … Theo thống kê từ bộ y tế số ca mắc nhiễm bệnh cảm của trẻ em khá cao. Do sức đề kháng và hệ miễn dịch còn rất yếu.
Trong lá cây giảo cổ lam có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch và sức đề kháng chống lại mọi tác nhân gây bệnh.
Ngoài ra, nó còn chống oxy hóa, phát triển các tế bào miễn dịch. Những người đã sử dụng chia sẻ rằng, từ khi uống trà giảo cổ lam, các căn bệnh cảm, sốt được khỏi nhanh chóng, khoẻ hơn, ít bệnh tật.
+ Giảo cổ lam có tác dụng giảm căng thẳng mệt mỏi:
Cuộc sống ngày càng hiện đại, khối lượng công việc tăng theo khiến cuộc sống con người bận rộn hơn. Áp lực trong công việc và học tập khiến bạn bị mệt mỏi, căng thẳng, không còn sức sống. Lâu ngày, sẽ dẫn đến trầm cảm, không muốn giao tiếp với ai.
Uống trà giảo cổ lam sẽ giúp bạn được an thần, tinh thần thoải mái, năng lượng tràn đầy giúp bạn dễ vào giấc ngủ hơn.
Một nghiên cứu khoa học gần đây của viện khoa học dược liệu cho ra kết quả: Sử dụng thảo dược còn giúp ngăn chặn bệnh Parkinson và bảo vệ thân kinh khỏi tổn thương.
+ Tác dụng của giảo cổ lam giúp giảm béo:
Các hoạt chất hoá học trong cây kiểm soát hoạt hóa AMPK. Đây là hoạt chất phân giải quá trình chuyển hoá đường, chất béo, mỡ thành các chất dinh dưỡng cho con người.
Song song đó, dược tính của nó có tác dụng đốt cháy lượng mỡ thừa ở các vùng bụng, tay, chân. Bên cạnh chè vằng, giảo cổ lam cũng là thức uống khiến các chị em phụ nữ rất yêu thích. Nếu chị em nào muốn bản thân được thon gọn, giảm cân an toàn thì thảo dược là lựa chọn rất phù hợp.
+ Tác dụng với bệnh mỡ máu cao:
Giảo cổ lam được chứng minh là có chứa hơn 100 loại saponin tác dụng đặc biệt tốt trong việc làm hạ mỡ máu, ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Các tài liệu nghiên cứu khoa học tại Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc đã ghi nhận thường xuyên uống trà giảo cổ lam có thể giảm lượng cholesterol toàn phần trong máu, giảm triglycerid, giảm LDL (cholesterol xấu), tăng HDL (cholesterol tốt) với hiệu quả từ 63% đến 97%. Năm 1999, nghiên cứu của GS. Phạm Thanh Kỳ đăng trên tạp chí Dược liệu đã chỉ ra dùng giảo cổ lam trong vòng 30 ngày làm giảm cholesterol toàn phần tới 71% so với người không sử dụng. Năm 2005, trường ĐH Sydney (Úc) cũng công bố nghiên cứu của tác giả Samer Magalii khẳng định Giảo cổ lam giúp giảm triglycerid tới 85%, giảm LDL 35%, giảm cholesterol toàn phần 44%, có tác dụng hạ mỡ máu tương đương với thuốc tân dược atorvasatin.
+ Tác dụng với bệnh tiểu đường tuýp 2:
Giảo cổ lam có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 rất hiệu quả do có chứa chất phanoside giúp ổn định đường huyết, làm tăng mức độ nhạy cảm của tế bào với insulin, tăng khả năng sử dụng glucose của tế bào, ổn định nồng độ đường trong máu. Năm 2011, Hội Đái tháo đường Thụy Điển phối hợp với Bộ môn Dược lý, trường ĐH Y Hà Nội thử nghiệm lâm sàng trên bệnh nhân tiểu đường tuyp 2 tại Bệnh viện Lão khoa Trung ương. Các bệnh nhân được thử nghiệm đều có chỉ số đường huyết rất cao từ 9-14 mmol/l, được sử dụng giảo cổ lam 6g/ngày (tương đương 3 gói trà giảo cổ lam 2g) trong 12 tuần. Kết quả, sau 12 tuần, các bệnh nhân đều giảm đường huyết xuống 3mmol/l so với nhóm không sử dụng giảo cổ lam. Từ nghiên cứu này, các nhà khoa học khuyên người bệnh tiểu đường tuýp 2 rất nên uống giảo cổ lam thường xuyên để ổn định đường huyết trong máu.
+ Tác dụng với bệnh huyết áp cao:
Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt (Mỹ) đã đưa ra bằng chứng vô cùng thuyết phục khẳng định giảo cổ lam giúp ổn định huyết áp. Các nhà khoa học cho hay uống giảo cổ lam sẽ kích thích cơ thể sản xuất ra oxit nitric, một chất có vai trò tích cực trong việc kiểm soát huyết áp. Để làm rõ hơn, các nhà khoa học đã tiến hành thử nghiệm lâm sàng trên 223 bệnh nhân huyết áp cao được chia làm 3 nhóm: một nhóm dùng giảo cổ lam, một nhóm dùng nhân sâm, nhóm còn lại dùng thuốc hạ huyết áp imdapamide. Kết quả, nhóm dùng giảo cổ lam giảm chỉ số huyết áp 82%, nhóm dùng thuốc imdapamide giảm 93%, nhóm dùng nhân sâm chỉ giảm 41%. Như vậy có thể khẳng định sử dụng giảo cổ lam hàng ngày có ý nghĩa rõ ràng trong hỗ trợ điều trị bệnh huyết áp cao.
+ Tác dụng với các bệnh u bướu:
Nghiên cứu của PGS.TS Trần Lưu Vân Hiền (Viện Y học cổ truyền Nguyễn Bỉnh Khiêm) và GS.TS Phạm Thanh Kỳ năm 2011 đã chứng minh chiết xuất giảo cổ lam có tác dụng ngăn ngừa và kìm hãm sự phát triển khối u rõ rệt. Tiếp tục theo đuổi nghiên cứu này, năm 2012, GS.TS Phạm Thanh Kỳ cùng các cộng sự Hàn Quốc đã tìm thấy 7 hoạt chất mới trong giảo cổ lam Việt Nam và đặt tên là gypenoisd VN 01-07. Các hoạt chất này đã được chứng minh có thể tiêu diệt mạnh các tế bào ung thư phổi, đại tràng, bạch cầu, vú và tử cung.
Với người muốn tăng cường, bảo vệ sức khỏe: Giảo cổ lam chứa nhiều flavonoid, acid amin, vitamin giúp chống oxy hóa mạnh, dọn dẹp các gốc tự do trong cơ thể, tăng cường hệ miễn dịch, giảm căng thẳng, mệt mỏi… Flavonoid còn có tác dụng chống độc, bảo vệ chức năng gan và làm giảm thương tổn gan.
Với những bằng chứng không thể chối bỏ đó, uống giảo cổ lam 5 lá hàng ngày là điều rất đáng khích lệ và cần được phổ biến rộng rãi để tạo nên cộng đồng sống khỏe, sống thọ.
3. Vậy ai nên sử dụng Giảo cổ lam?
Giảo cổ lam là một cây thảo dược có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe con người do đó có thể sử dụng Giảo cổ lam với nhiều đối tượng lứa tuổi khác nhau. Đặc biệt là những người:
Người cao huyết áp, người thiểu năng tuần hoàn não
Người bị tiểu đường tuýp 2
Người mắc bệnh lý về mỡ máu, tim mạch
Người bị béo phì
Người thường xuyên gặp các triệu chứng căng thẳng, mệt mỏi, đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, khó ngủ, di chứng sau tai biến mạch máu não
Người muốn tăng cường sức đề kháng
Người độ tuổi trung niên dùng thay trà.
Các trường hợp như phụ nữ mang thai, trẻ em dưới 6 tuổi, người đang dùng thuốc chống thải loại khi cấy ghép không nên sử dụng giảo cổ lam bởi giảo cổ lam có thể gây ra tác dụng không mong muốn do thành phần saponin giống trong nhân sâm.
Bên cạnh đó, việc sử dụng đúng cách để Giảo cổ lam phát huy được các tác dụng bảo vệ sức khỏe cần:
Sử dụng trà đúng cách, dùng trà giảo cổ lam trong ngày không để qua đêm
Uống trà Giảo cổ lam vào buổi sáng và đầu giờ chiều, không nên uống trà vào lúc tối hoặc trước khi đi ngủ. Vì cũng giống như các loại trà khác, giảo cổ làm có tác dụng hoạt huyết, khiến đầu óc làm tỉnh táo gây khó ngủ
Đối với các bệnh nhân mắc bệnh lý tiểu đường tuýp 2, mỡ máu cao, huyết áp cao, tim mạch… nên uống mỗi ngày tối thiểu 12-30g trà Giảo cổ lam.
Trà giảo cổ lam tác động lên quá trình chuyển hóa lipid và làm tiêu mỡ dư thừa (đặc biệt là ở vùng đùi và vùng bụng) nhưng lại kích thích tiêu hóa nên gây cảm giác nhanh đói. Vì vậy, người thừa cân, béo phì muốn giảm béo thì phải kiểm soát chặt chẽ chế độ dinh dưỡng, không được ăn quá dư thừa năng lượng.
4. Một số lưu ý khác khi sử dụng
Bên cạnh những điều trên thì khi sử dụng, bạn cũng cần lưu ý một số điều dưới đây:
Khi dùng trà giảo cổ lam chỉ nên uống vào sáng, chiều không nên uống vào buổi tối, không dùng trà để qua đêm hoặc đun lại nhiều lần, không uống quá nhiều.
Không sử dụng khi bụng đói, có thể xảy ra hiện tượng kích thích dạ dày gây chóng mặt, buồn nôn, nôn nao khó chịu.
Người bị huyết áp thấp chỉ dùng sau khi ăn no, thêm một lát gừng hoặc ít đường. Để hỗ trợ điều trị bệnh, có thể kết hợp cây thuốc cùng dược liệu khác.
Sau khi uống trà dược liệu có thể gặp triệu chứng nóng trong, tăng nhẹ huyết áp, khô miệng, đắng miệng, khát nước, nên uống thêm nước lọc. Sau một thời gian sử dụng cơ thể sẽ tự điều chỉnh để cân bằng.
Nếu dùng để giảm cân thì cần phải kết hợp với chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt khoa học. Đặc biệt dược liệu có thể kích thích tiêu hoá gây cảm giác đói, nên khi sử dụng phải kiểm soát chặt chẽ chế độ dinh dưỡng nạp vào.
Khi sử dụng trong các bài thuốc để chữa bệnh, cần kết hợp với chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt khoa học, suy nghĩ tích cực để tăng hiệu quả.
Nếu có hiện tượng dị ứng, cần ngưng sử dụng dược liệu, tham khảo ý kiến của người có chuyên môn nếu muốn tiếp tục sử dụng. Thời gian đầu cơ thể chưa thích nghi được nên giảm liều lượng và tăng từ từ khi đã quen.
Có thể bạn quan tâm:
>>> Công dụng của cây nhọ nồi như thế nào
Viết bình luận