Đông trùng hạ thảo là thảo dược được dùng nhiều trong thực phẩm chức năng. Nó là một trong những loại thảo dược rất tốt cho sức khỏe. Vậy công dụng của đông trùng hạ thảo với sức khỏe như thế nào là câu hỏi của nhiều người. Đông trùng hạ thảo là một loại đông dược quý có bản chất là dạng ký sinh của loài nấm Ophiocordyceps sinensis thuộc nhóm nấm Ascomycetes trên cơ thể ấu trùng của một vài loài bướm trong chi Thitarodes Viette. Dưới đây chúng ta cùng đi tìm hiểu về công dụng của đông trùng hạ thảo với sức khỏe con người như thế nào?
Công dụng của đông trùng hạ thảo với sức khỏe như thế nào?
1. Tổng quan về đông trùng hạ thảo
Đông trùng hạ thảo có tên gọi khoa học là Cordyceps Sinensis, bản chất là kết quả công sinh giữa 1 loài nấm ký sinh trên ấu trùng sâu non, mang trong mình rất nhiều thành phần hoạt chất quan trọng cho sức khỏe con người.
Niều người sẽ phân vân đông trùng hạ thảo nghĩa là gì, cây gì, con gì hay như thế nào. Xét trên nghĩa đen, dựa trên tên gọi mọi người có thể phần nào hiểu được nguồn gốc của loại nấm này trong tự nhiên như thế nào. Đông Trùng có nghĩa là con sâu sống vào mùa đông, Hạ Thảo tức là sinh sôi phát triển thành cây vào mùa hè.
+ Giải thích rõ hơn cho quá trình hình thành trong tự nhiên của loại dược liệu này cho bạn dễ hiểu như sau:
- Bướm thuộc chi Thitarodes Viette đẻ trứng, sau đó trứng nở thành sâu non. Vào đông, ấu trùng sâu non đi tìm chỗ ngủ đông ở những vùng đất tơi xốp, rồi vùi mình vào trong đất.
- Vào mùa đông, ở trên các vùng núi cao cách mặt nước biên từ 4000-5000m ở Tây Tạng (Thanh Hải) hay Trung Quốc (Tứ Xuyên), 1 loại nấm Ophiocordyceps Sinensis bắt đầu ký sinh trên 1 loại ấu trùng sâu bướm.
- Những con ấu trùng sâu bị ký sinh là do vô tình ăn phải bào tử nấm hoặc do mặc bệnh nấm ký sinh thông qua các lỗ thở.
- Khi sợi nấm bên trong sâu bắt đầu phát triển mạnh, chúng bắt đầu xâm chiếm vào các mô tế bào vật chủ (con sâu), ăn hết dưỡng chất dinh dưỡng bên trong, làm chết sâu non, xuyên suốt mùa đông lạnh giá.
- Đến khi mùa hè ấm áp tới, nấm bắt đầu mọc ra khỏi con sâu, trong như 1 ngọn cỏ mọc lên từ mặt đất, dần dần phát triển thành dạng cây nấm và phát tán bào tử, chuẩn bị cho vòng tuần hoàn kế tiếp.
Do đó, đông trùng hạ thảo không phải là con gì cả, mà nó chính là 1 dạng nấm dược liệu và thành phần dinh dưỡng của nó không phải tập trung ở phần thân của con sâu, mà là ở phần nấm Cordyceps Sinensis, mọc ra từ đầu con sâu vì phần thân của con sâu đã bị hút hết dưỡng chất nuôi cây nấm.
+ Thành phần hóa học: Các phân tích hoá học cho thấy trong sinh khối (biomass) của ĐTHT có 17 acid amin khác nhau, có D-mannitol, có lipid, có nhiều nguyên tố vi lượng (Al, Si, K, Na…). Quan trọng hơn là trong sinh khối đông trùng hạ thảo ngày càng nhiều hoạt chất quý được phát hiện. Nhiều hoạt chất này có giá trị dược liệu thần kỳ. Trong đó phiải kể đến cordiceptic acid, cordycepin, adenosine, hydroxyethyl-adenosine.
Đáng chú ý hơn là nhóm hoạt chất HEAA (Hydroxy-Ethyl-Adenosine- Analogs). ĐTHT còn có chứa nhiều loại vitamin (trong 100g ĐTHT có 0,12 g vitamin B12; 29,19 mg vitamin A; 116,03 mg vitamin C, ngoài ra còn có vitamin B2 (riboflavin), vitamin E, vitamin K…)
+ Các loại đông trùng hạ thảo:
- Theo xuất xứ:
Tự nhiên: Đông trùng hạ thảo tại vùng cao nguyên Tây Tạng là một trong những dòng sản phẩm giá trị, quý hiếm và chất lượng nhất. Trung bình 1kg đông trùng hạ thảo Tây Tạng dạng khô có giá từ 1.2 - 2 tỷ đồng, còn ở dạng tươi giá đông trùng hạ thảo Tây Tạng thường trên 2 tỷ đồng (cập nhật đến tháng 03/2021).
Nhân tạo: Các quốc gia như Hàn Quốc, Nhật Bản, Việt Nam,... đều thành công trong việc nuôi cấy đông trùng hạ thảo trên cơ thể ấu trùng nhộng tằm hoặc trên các vật chủ khác như hỗn hợp đậu xanh, vỏ trứng, gạo lứt và nhộng tằm xay nhỏ.
- Theo trạng thái:
Dạng tươi (nguyên con): Là đông trùng hạ thảo tươi, bảo toàn hình dạng tự nhiên kí sinh trên vật chủ, mới được khai thác trong vòng 1 tháng trở lại, hàm lượng dinh dưỡng và hoạt tính sinh học được giữ tối đa. Tuy nhiên, dạng nguyên con cần được bảo quản ở nhiệt độ -50 độ C.
Dạng khô: Hơi nước trong đông trùng hạ thảo tươi sẽ được bay hơi thông qua phương pháp sấy đối lưu hoặc sấy lạnh, sao cho độ ẩm cuối còn lại là 5%. Việc sấy khô giúp đông trùng hạ thảo có thể vận chuyển đi nhiều nơi, giữ được lâu và sử dụng thuận tiện hơn.
2. Công dụng của đông trùng hạ thảo
+ Đông trùng hạ thảo với hệ thống miễn dịch: Những nghiên cứu thực nghiệm đã chứng minh đông trùng hạ thảo có khả năng tăng cường hoạt động miễn dịch tế bào cũng như miễn dịch dịch thể. Cụ thể là tác dụng nâng cao hoạt tính của đại thực bào, điều tiết phản ứng miễn dịch của tế bào lympho B, ức chế chọn lọc hoạt tính của tế bào lympho T, làm tăng nồng độ các kháng thể IgG, IgM trong huyết thanh. Mặt khác, đông trùng hạ thảo còn là một vị thuốc ức chế miễn dịch có tác dụng chống sự loại bỏ tổ chức cấy ghép khá tốt.
+ Điều trị bệnh hen suyễn: Những nghiên cứu trên lứa tuổi trưởng thành đã cho thấy khả năng cải thiện tình trạng hen suyễn là tích cực sau khi họ uống đông trùng hạ thảo. Tuy nhiên một nghiên cứu khác với nhóm đối tượng trẻ em thì lại không cho kết quả như mong đợi. Các triệu chứng không suy giảm bớt và cần kéo dài điều trị bằng thuốc khi dùng cùng đông trùng hạ thảo.
+ Cải thiện tình trạng cho bệnh nhân suy giảm chức năng thận lâu ngày: Có những bệnh nhân mắc bệnh thận lâu năm cũng tìm đến đông trùng hạ thảo. Tuy nhiên, liệu pháp này chỉ trước mắt gây ảnh hưởng đến tình trạng bệnh khi rơi vào mãn tính. Nếu sử dụng lâu dài khoảng trên 6 tháng công dụng sẽ yếu dần hoặc không thể giảm các triệu chứng xấu do bệnh gây ra.
+ Đông trùng hạ thảo đối với hệ thống tuần hoàn tim, não: Đông trùng hạ thảo có tác dụng làm giãn những mạch máu, làm tăng lưu lượng tuần hoàn não và tim thông qua cơ chế hưng phấn thực thể M ở cơ trơn thành mạch. Mặt khác, đông trùng hạ thảo còn có khả năng điều hòa lipit máu, làm giảm cholesterol, lipoprotein, phòng ngừa xơ vữa động mạch.
+ Giải quyết vấn đề viêm sưng của gan: Viêm gan B có thể được cải thiện khi sử dụng đông trùng hạ thảo. Một số nghiên cứu trên các bệnh nhân mắc bệnh đã chứng minh điều này. Tuy nhiên khi bổ sung đông trùng hạ thảo bạn cần chú ý chế độ dinh dưỡng và các loại thuốc sử dụng để tránh xảy ra đối kháng thuốc.
+ Đông trùng hạ thảo đối với hệ hô hấp: Đông trùng hạ thảo có tác dụng bình xuyễn, trừ đàm và phòng chống khí phế thũng. Điều này làm sáng tỏ quan điểm của cổ nhân cho rằng, đông trùng hạ thảo có khả năng “bảo phế, ích thận” và “dĩ lao khái”.
+ Đông trùng hạ thảo đối với hệ thống nội tiết: Trên động vật thực nghiệm đông trùng hạ thảo có tác dụng làm tăng trọng lượng tuyến vỏ thượng thận và tăng tổng hợp các hormon tuyến này, đồng thời cũng có tác dụng tương tự như hormon nam tính và làm tăng trọng lượng tinh hoàn cũng như các cơ quan sinh dục phụ trên động vật thực nghiệm. Ngoài ra, đông trùng hạ thảo còn có tác dụng chống ung thư, chống viêm nhiễm, chống quá trình lão hóa và trấn tĩnh chống co giật.
+ Cải thiện tình dục: Các vấn đề trong sinh hoạt tình dục cũng ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và tâm lý mỗi người. Theo nghiên cứu ban đầu đông trùng hạ thảo có khả năng cải thiện chức năng tình dục và giúp bạn dễ thăng hoa hơn.
+ Có khả năng chống lão hoá: Các nhà nghiên cứu tin rằng hàm lượng các chất chống oxy hóa trong đông trùng hạ thảo có tiềm năng chống lão hóa. Chất chống oxy hóa là các phân tử có khả năng chống lại tổn thương tế bào bằng cách trung hòa các gốc tự do - là nguyên nhân gây ra lão hoá và nhiều bệnh tật. Một số thí nghiệm trên chuột già đã phát hiện ra rằng đông trùng hạ thảo làm tăng chất chống oxy hóa, giúp cải thiện trí nhớ và chức năng tình dục.
Một nghiên cứu khác cũng cho thấy, so với những con chuột được cho uống giả dược thì những con chuột được cho uống đông trùng hạ thảo đã sống lâu hơn vài tháng. Bên cạnh đó, có một nghiên cứu tiến hành trên ruồi giấm cũng kết luận rằng đông trùng hạ thảo đã kéo dài tuổi thọ cho loài này. Tuy có nhiều thí nghiệm kết luận về khả năng chống lão hoá của đông trùng hạ thảo, nhưng vẫn cần tiến hành thêm các nghiên cứu chuyên sâu trên cơ thể người.
Ngoài ra uống đông trùng hạ thảo còn có thể mang lại một số hiệu quả khác cũng chưa được lý giải như: Điều trị thiếu máu, ổn định nhịp thở, giảm tối đa nhiễm trùng phổi cùng viêm phế quản, giảm ho, giảm căng thẳng mệt mỏi, điều trị chóng mặt, hạn chế chứng tiểu đêm, ổn định nhịp tim, đưa chỉ số cholesterol về mức ổn định, nâng cao tuổi thọ, giảm rối loạn chức năng gan, giảm ù tai....
3. Ai nên dùng đông trùng hạ thảo?
Sở dĩ đông trùng hạ thảo được nhiều người sử dụng như vậy là công dụng tuyệt vời cho sức khỏe. Cụ thể hơn về công dụng của đông trùng hạ thảo giúp chăm sóc, bồi bổ cho hầu hết các đối tượng già trẻ lớn bé:
+ Người đang ốm: Khi đang bệnh, cơ thể chúng ta sẽ suy giảm thể lực và sức đề kháng. Lúc này, bạn bổ sung trùng thảo sẽ giúp bồi bổ và cơ thể sẽ mau chóng hồi phục. Không những vậy, người khỏe mạnh cũng có thể dùng để phòng bệnh tật.
+ Người không hấp thu chất dinh dưỡng, gầy yếu và suy dinh dưỡng: Có những người dù ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng nhưng không hấp thụ được. Vì vậy, cơ thể sẽ gầy yếu và trông thiếu sức sống. Nếu bạn sử dụng trùng thảo đúng cách, hệ tiêu hóa sẽ được cải thiện và giúp hấp thu tốt, tăng cân nhanh chóng.
+ Người lớn tuổi: Đối tượng này được khuyến khích sử dụng trùng thảo nhiều nhất để chống lại các bệnh tật của tuổi già, bồi bổ gân cốt. Công dụng đông trùng hạ thảo với đối tượng này là làm chậm quá trình lão hóa, kích thích ăn ngủ ngon giấc.
Tuy nói trùng thảo phù hợp với hầu hết các đối tượng già trẻ lớn bé nhưng cũng có vài trường hợp không nên dùng. Cụ thể là các thai phụ, phụ nữ trong thời kỳ hành kinh, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, … Nếu muốn dùng thì tốt nhất bạn hãy tham khảo qua ý kiến bác sĩ.
Vậy là bạn đã trả lời được lý do phải sử dụng trùng thảo cho mình và người thân rồi đấy. Dược liệu thiên nhiên quý hiếm, công dụng tăng cường sức khỏe tốt sẽ phần nào giúp cơ thể tránh bệnh thật hiệu quả. Bạn sẽ không có gì phải hối tiếc khi chọn dùng trùng thảo.
4. Cách dùng đông trùng hạ thảo
+ Ăn trực tiếp: Đây là cách đơn giản và nhanh chóng nhất, áp dụng cho loại đông trùng hạ thảo khô. Cách ăn này giúp bạn có thể giúp tiếp nhận toàn bộ dưỡng chất có trong dược liệu này mà vẫn bảo đảm an toàn, vệ sinh do sản phẩm đã được sơ chế, sấy khô và làm sạch nên bạn cứ an tâm mà sử dụng nhé.
Bạn chỉ cần lấy một lượng đông trùng hạ thảo khô vừa đủ ăn, ngâm 3 phút trong nước ấm khoảng 60 độ C là có thể thưởng thức được rồi. Hương vị của dược liệu này beo béo không quá khó ăn, với người vị giác tinh nhạy có thể cảm được hậu vị đắng nhẹ.
+ Trà đông trùng hạ thảo: Bạn lấy 1.5 - 3gr dạng khô hoặc 3 - 5gr dạng tươi rồi cho vào ấm trà, thêm một ít nước sôi (80 - 100 độ C) vào 15 - 30 giây tráng sơ qua, rồi cho vào một lượng nước sôi vừa đủ, hãm trong vòng 30 phút và dùng khi còn ấm nóng. Uống trà đông trùng hạ thảo giúp tăng cường sức khỏe, bồi bổ cơ thể, chống mệt mỏi, khí huyết lưu thông, tinh thần minh mẫn từ đó giúp bạn tăng khả năng tập trung làm việc.
+ Rượu đông trùng hạ thảo: Rượu đông trùng hạ thảo có tác dụng kích thích tiêu hóa, trị đau thắt lưng, cải thiện sinh lý với nam giới. Đông trùng hạ thảo ngâm rượu theo 3 cách sau:
- Rượu trắng + đông trùng hạ thảo
- Rượu trắng + đông trùng hạ thảo + nhân sâm + dược liệu khác
- Rượu trắng + đông trùng hạ thảo + kỷ tử
Với cách 1, bạn ngâm 3 - 5gr đông trùng hạ thảo dạng khô hoặc 10 - 15gr dạng tươi với 0.75 - 1 lít rượu trắng (35% độ cồn) trong vòng 30 ngày là có thể dùng được.
Ngoài ra, bạn cũng có thể mua rượu đông trùng hạ thảo được bán sẵn trên thị trường nhé. Bạn nên uống vào bữa trưa hoặc trước giờ ăn tối, mỗi ngày không nên uống quá 20ml rượu.
+ Đông trùng hạ thảo ngâm mật ong: Ngâm 10 - 15gr loại tươi hoặc 3 - 5g loại khô với 0.75 - 1 lít mật ong nguyên chất trong 10 - 15 ngày là có thể dùng được. Mỗi ngày lấy 2/3 - 1 thìa canh hỗn hợp ngâm pha loãng với nước ấm, uống vào buổi sáng trước khi ăn hoặc buổi tối trước khi ngủ.
Cách uống đông trùng hạ thảo ngâm mật ong rất phù hợp cho phái nữ để làm đẹp. Ngoài ra, với người bị mắc bệnh về hô hấp như hen suyễn, ho khan, ho có đờm, … dùng cũng sẽ cải thiện rất tốt, đồng thời giúp kích thích tiêu hóa, bảo vệ dạ dày.
+ Cháo đông trùng hạ thảo: Sau khi nấu cháo xong, bạn lấy 3 - 5gr đông trùng hạ thảo tươi cho vào. Không nên thêm trùng thảo vào lúc nấu vì sẽ làm mất tác dụng vốn có của nó. Đây là cách sử dụng tốt nhất dành cho những người đau ốm, bị mất sức, mới bệnh dậy hoặc đang trong thời gian điều trị bệnh mà không ăn được đồ cứng.
+ Dùng đông trùng hạ thảo trong món canh, hầm: Khi nấu món canh hoặc món hầm, bạn lấy 1.5 - 3gr dạng khô hoặc 3 - 5gr dạng tươi cho vào nồi, đun nhỏ lửa để hạn chế bị mất các chất dinh dưỡng. Dùng canh hầm có đông trùng hạ thảo sẽ giúp làm đẹp da, chống lão hoá, giúp khí huyết lưu thông, đau thắt lưng và đầu gối, phụ nữ bị rối loạn kinh nguyệt hoặc cải thiện chức năng sinh lý cho nam giới.
Trên đây chúng tôi đã giúp bạn tìm hiểu công dụng của đông trùng hạ thảo với sức khỏe con người như thế nào. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với bạn và người thân. Cảm ơn bạn đã quan tâm, chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe, hạnh phúc !
Có thể bạn quan tâm:
>>> Cỏ lúa mì có tác dụng gì với sức khỏe con người?
Viết bình luận