Bệnh bụi phổi là một trong nhóm bệnh lý phổi kẽ do hít phải một số loại bụi làm tổn thương phổi. Vậy các bệnh bụi phổi nghề nghiệp thường gặp là câu hỏi của nhiều người. Các bệnh bụi phổi là các bệnh phổi gây xơ mạn tính do hít phải các bụi than và các chất trơ, vô cơ hoặc các bụi silicat. Các bệnh bụi phổi do hít các bụi trơ thường là những rối loạn không co triệu chứng với các thâm nhiễm nốt lan tỏa trên phim X quang. Các bệnh bụi phổi quan trọng về mạt lâm sàng gồm bệnh bụi phổi ở các công nhân mổ than, bệnh bụi silic và bệnh bụi amian. Dưới đây chúng ta cùng đi tìm hiểu chi tiết.
1. Các bệnh bụi phổi nghề nghiệp
+ Bệnh bụi silic:
Trong bệnh bụi silic hít thở dài ngày và rộng khắp các hạt silic tự do có đường kính 0,3 - 5/µm sẽ tạo nên các đám mờ tròn, nhỏ (nốt của bệnh bụi silic phổi) ở khắp phổi. Sự vôi hóa ngoại vi của các hạch bạch huyết rốn phổi (vôi hóa "vỏ trứng") là một dấu hiệu ít gặp gợi rất nhiều đến bệnh bụi silic. Bệnh bụi silic đơn giản thì thường không có triệu chứng và không ảnh hưởng đến chức nẳng phổi khi làm thử nghiệm, trong bệnh bụi silic, biến chứng có những đám kết đặc rộng xuất hiện ở phần trên của phổi kèm theo có khó thở, rối loạn thông khí phổi hạn chế và tắc nghẽn. Viêm phế nang tế bào lympho mạn tính được đồng nhất với bệnh bụi silic. Một báo cáo đã khuyến cáo rằng viêm phế nang này có thể có đáp ứng với corticosteroid. Bệnh lao tăng ở các bệnh nhân có bệnh bụi silic. Mọi bệnh nhân bị bệnh bụi silic cần làm thử nghiệm da với tuberculin. Người có bệnh bụi silic phản ứng tuberculin dương tính cần dược hóa trị liệu phòng ngừa bằng isoniazid.
+ Bệnh bụi phổi của công nhân mỏ than:
Trong các bệnh bụi: phổi của công nhân mỏ than, việc các đại thực bào phế nang thực bào các bụi than hít vào dẫn đến việc tạo nên các nốt than, thường đường kính 2 - 5mm xuất hiện trên phim X quang thành những đám mờ nhỏ lan tỏa nhưng đặc biệt có nhiều ở phần trên của phổi. Các bệnh bụi phổi của công nhân mỏ than đơn giản thì thường không có triệu chứng, các bất thường về chức năng phổi không gây ấn tượng lắm, hút thuốc không tăng thêm tổng số bệnh bụi phổi của công nhân mỏ than nhưng có thể có ảnh hưởng bất lợi lên chức năng thông khí. Ở các bệnh bụi phổi của công nhân mỏ than có biến chứng ("xơ phổi khối tiến triểri") có sự kết khối và co kéo trong các vùng trên của phổi. Hình ảnh X quang và lâm sàng giống như bệnh bụi silic biến chứng, Hội chứng Caplan ít gặp, đặc trưng bởi sự có mặt của các nốt dạng thấp hoại tử (đường kính 1 - 5 cm) ở ngoại vi phổi ở các công nhân mỏ than có viêm khớp dạng thấp.
+ Bệnh bụi amian:
Bệnhibụi amian, xơ kẽ nốt xảy ra ở công nhân và thợ mỏ làm việc yới amian có đặc trưng là khó thở, tiếng lép bép thì hít vào và trong một số trường hợp, ngón tay dùi trống và tím tái. Hình ảnh X quang có xơ kẽ, dầy màng phổi, các mảng vôi (màng phổi) vùng hoành hay thanh ngực bên. Vùng phổi phía dưới thường có tổn thương bệnh nhiều hơn các vùng phía trên. CT là phương pháp chẩn đoán hình ảnh tốt nhất có khả năng giải quyết cao trong chẩn đoán bệnh bụi amian vì nó có khả năng phát hiện xơ của nhu mô và cho thấy được các mảng màng phổi đặc trưng của bệnh. Hút thuốc ở những người làm việc với amian làm tăng chỉ số có những thay đổi ở nhu mô và màng phổi trên phim X quang, nó cũng có thể làm trở ngại cho sự thanh thải các sợi amian ngắn ra khỏi phổi. Thăm dò chức năng có rối loạn chức năng thông khí hạn chế và khả năng khuếch tán giảm.
+ Bụi kim loại:
Bụi kim loại là loại bụi được hình thành chủ yếu trong quá trình sản xuất cắt, mài, đánh bóng kim loại,... từ các nhà máy luyện gang, thép, xưởng gia công cơ khí. Về cơ bản, bụi kim loại là loại bụi mịn, khô, không kết dính và có kích thước nhỏ.
Trên thực tế, bụi kim loại nếu không được thu gom sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người lao động và môi trường xung quanh. Mà cụ thể là:
- Đối với con người và động vật: bụi kim loại có thể gây tác nghẽn các cuống phổi làm giảm quá trình phân phối khí; gây ra chứng khí thũng, phá hoại các mao quản làm cản trở quá trình hô hấp; gây tổn thương da, giác mạc mắt,bệnh ở đường tiêu hóa; gây hư hại các mô phổi dẫn tới ung thư phổi.
Tổn thương đường hô hấp. Các bệnh đường hô hấp như viêm mũi, viêm họng, viêm phế quản, viêm teo mũi do bụi crom, asen, ... Bệnh ngoài da. Bụi có thể dính bám vào da làm viêm da, bịt kín các lỗ chân lông và ảnh hưởng đến bài tiết mô hôi, có thể bịt các lỗ của tuyến nhờn, gây ra mụn, lở loét ở da, viêm mắt, giảm thị lực, mộng thịt.
Bệnh đường tiêu hoá. Các loại bụi có cạnh sắc nhọn lọt vào dạ dày có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày, gây rối loạn tiêu hoá.
Bụi gây chấn thương mắt, Bụi kiềm, bụi axit có thể gây ra bỏng giác mạc làm giảm thị lực.
Bụi hoạt tính dễ cháy nếu nồng độ cao, khi tiếp xúc với tia lửa dễ gây cháy nổ, rất nguy hiểm.
+ Bụi phổi atbet (amiăng):
Bệnh bụi phổi atbet (amiăng) là bệnh xơ hoá phổi, có hoặc không kèm theo tổn thương xơ hóa phổi và tạo thành các hạt như hạt silicon. Bệnh bụi phổi atbet và bệnh bụi phổi silic là hai bệnh hoàn toàn khác nhau, do thở hít bụi atbet hay bụi amiăng. Các tổn thương xơ hóa trong bệnh lý này không tạo thành các hạt trên hình ảnh X-quang và GPBL như trong bệnh bụi phổi silic.
Do nghề nghiệp làm trong môi trường phải tiếp xúc với amiăng như khai thác mỏ, hoặc nghề sản xuất một số sản phẩm mà nguyên liệu là amiăng. Sự khai thác và công nghiệp amiăng còn có thể làm phân tán bụi amiăng đi khá xa, gây ô nhiễm môi trường và do đó những người sống trong môi trường bị ô nhiễm có nguy cơ bị bệnh bụi phổi Atbet cao.
Làm một số ngành nghề công việc sau có thể phải tiếp xúc với amiăng và mắc bệnh:
Sản xuất vật liệu xây dựng tấm lợp amiăng.
Khoan, đập phá, khai thác quặng hay đá có amiăng.
Tán, nghiền, sàng và thao tác khô với quặng hoặc đá có amiăng.
Chải sợi, kéo sợi và dệt vải amiăng; làm cách nhiệt bằng amiăng.
Tháo dỡ các công trình xây dựng có sử dụng amiăng
Làm đồ trong kỹ nghệ chế tạo xi-măng amiăng; chế tạo các loại bộ phận má phanh ôtô, bìa giấy bằng amiăng...
2. Các tổn thương do các bệnh bụi phổi gây ra
+ Viêm phế quản công nghiệp:
Viêm phế quản công nghiệp là viêm phế quản mạn tính ở thợ mỏ than và những người tiếp xúc với bụi bông, bụi lanh hay bụi gai dầu. Bệnh tật mạn tính thường không xảy ra đối với viêm phế quản công nghiệp.
+ Hen nghề nghiệp:
Khoảng 2 - 5% trường hợp hen có liên quan đến nghề nghiệp. Các tác nhân gây bệnh ở nơi làm việc có nhiều: hạt bụi, bụi gỗ, thuốc lá, phấn hoa, enzym, gôm arabic, thuốc nhuộm tổng hợp, isocyanat (đặc biệt là toluen diisocyanat), colophan (chảy từ chỗ hàn), hóa chất vô cơ (muối kền, bạch kim, và crôm), trimellitic anhydrid, formaldehyd, phthalic anhydrid và nhiều tác nhân dược học. Chẩn đoán hen nghề nghiệp tùy thuộc vào chỉ số nghi ngờ cao, tiền sử, đo dung tích phổi trước và sau khi tiếp xúc với tác nhãn gây bệnh và các đo lường tỷ số dòng đỉnh ở nơi làm việc. Thử nghiệm kích thích trên phế quản (thử nghiệm cận lâm sàng chức năng phổi chứng tỏ có tăng hoạt tính phế quản với các tác nhân kháng nguyên hay tác nhân dược học) hữu ích trong một số trường hợp. Điều trị gồm tránh tiếp xúc với tác nhân gây bệnh và các thuốc giãn phế quản nhưng các triệu chứng có thể vẫn tòn tại nhiều năm sau khi đã không còn tiếp xúc với tác nhân gây bệnh ở nơi làm việc.
+ Tổn thương phổi do các chất độc hại:
Tổn thướng phổi do các chất độc hại do hít phải các khí kích thích đã được nêu ở bài hít thở khói. Bệnh của người làm việc trong các hầm ủ thực phẩm tươi là phù phổi nhiễm độc không phải do tim cấp tính do hít phải nitrogen dioxid trong các hầm ủ thực phẩm. Viêm tiểu phế quản tắc nghẽn là biến chứng chậm hay gặp, biến chứng này có thể phòng ngừa bằng điều trị sớm phản ứng cấp bằng corticosteroid. Nếu tiếp xúc rộng rãi với khí độc trong hầm ủ này có thể gây đột tử.
+ Các bệnh màng phổi:
Các bệnh nghề nghiệp của màng phổi có thể do tiếp xúc với amian hoặc bột talc. Hít bột talc gây nên các mảng màng phổi giống như các mảng do amian gây ra. Tràn dịch màng phổi do amian lành tính xảy ra trong một số người làm việc có tiếp xúc và có thể gây hỉnh ảnh góc sườn hoành tù mạn tính trên phim X quang.
+ Ung thư phổi:
Nhiều chất gây ung thư phổi trong công nghiệp đã được biết gồm amian, khí radon, thạch tín, sắt, crom, kền, khói hắc ín than đá, mực in. Hút thuốc tác động như chất gây ung thư với amian và khí radon cùng gây ung thư phế quản. Amian riêng một mình gây ung thư trung biểu mô ác tính. Hầu hết các typ mô học của ung thư phổi có liên quan với các chất gây ung thư này. Chloromethyl - methyl ether gây một cách đặc hiệu ung thư tế bào nhỏ ở phổi.
+ Các bệnh phổi nghề nghiệp khác:
Các tác nhân nghề nghiệp cũng liên quan gây nhiều rối loạn phổi khác. Đó là bệnh bụi beryl, một rối loạn phổi cấp hoặc mạn tính liên quan đến việc tiếp xúc với beryl. Chất này được hấp thu qua phổi hoặc da và lan khắp cơ thể. Bệnh bụi beryl cấp là một viêm khí phế quản loét, độc và viêm phổi hóa chất sau khi tiếp xúc mạnh và nặng yới beryl. Bệnh bụi beryl phổi mạn tính là một viêm phế nang qua trung gian là các tế bào T gây cảm ứng - trợ giúp đặc hiệu với beryl tăng trưởng trong phổi. Công nhân mỏ beryl không bị nguy cơ của bệnh bụi beryl. Tiếp xúc với beryl ngày nay chỉ xảy ra khi làm việc bằng tay hay bằng máy với các sản phẩm của beryl và các hợp chất có chứa beryl. Beryl không còn dùng trong sản xuất đèn huỳnh quang. Trước 1950 nó là một nguồn có thể tiếp xúc.
3. Người làm việc ở khu vực có nguy cơ cao mắc bệnh bụi phổi nên tham khảo sử dụng sản phẩm BLCare Max giúp phổi luôn khỏe mạnh:
BLCare Max là viên uống bảo vệ sức khỏe hô hấp, bảo vệ phổi trước các tác nhân gây hại và phục hồi chức năng phổi bị hư tổn, giúp phòng chống và hỗ trợ điều trị ung thư phồi và các bệnh lý về phổi như Viêm phổi, Viêm phế quản, Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), Viêm màng phổi (viêm phế mạc), Thuyên tắc phổi, Phù phổi, Xơ hóa phổi, Bệnh bụi phổi, Hội chứng suy hô hấp, Bệnh u hạt (Sarcoidosis), Hen phế quản ...
BLCare Max là một sản phẩm chuyên biệt cho phổi được đăng ký bản quyền thương hiệu giữa các nhà khoa học của Hãng Enrinity Supplements Inc và Nhà Xuất Khẩu Veda Biologics, LLC U.S.A và nhà phân phối BNC Medipharm để hỗ trợ điều trị các bệnh lý phổi, trong đó dược chất chính là N-Acetyl Cystein là tiền chất của dược chất Glutathione kết hợp các dược chất chiết xuất thiết yếu có hoạt tính sinh học cao, với sinh khả dụng mạnh tác dụng hợp đồng cộng hưởng thúc đẩy sức khỏe của phổi, giãn phế quản và kiểm soát các tế bào viêm, ức chế giải phóng các chất trung gian gây viêm, từ đó làm giảm chất nhầy trong đường hô hấp và tống đẩy đờm ra ngoài.
BLCare Max là phức hợp độc quyền giữa các dược chất sinh học chiết xuất từ cây xương cựa thương hiệu MPC, giống nho (Muscadine) trồng ở Georgia, Nấm Linh Chi và mô tuyến ức. Tất cả các thành phần dược liệu đều có nguồn gốc tự nhiên này được định hướng chuyên sâu bằng các nghiên cứu khoa học tập trung để cải thiện sức khỏe đường hô hấp giúp dễ thở, thông khí tối ưu, an toàn và hiệu quả. BLCare Max giúp giảm ho, long đờm, giải độc và làm sạch phổi, loại bỏ tắc nghẽn, giảm co thắt, tăng cường sức khỏe các mô phế nang phổi, cải thiện khả năng hấp thụ và tiêu thụ oxy của phổi, giữ lưu thông đường thở thông thoáng và cân bằng lượng chất nhầy, giảm tiết chất nhầy trong bệnh rối loạn chức năng nhầy, bệnh nhầy nhớt.
>>> Chi tiết sản phẩm xem tại: BLcare Max - Giải pháp cho người bệnh phổi
4. Dự phòng bệnh hô hấp nghề nghiệp
Bệnh hô hấp nghề nghiệp có thể phòng tránh một cách hiệu quả nếu người lao động tuân thủ đúng các nguyên tắc an toàn vệ sinh lao động.
Các cơ sở làm việc cần trang bị kiến thức, hiểu biết cho người lao động cũng như người sử dụng lao động về các bệnh hô hấp nghề nghiệp và biện pháp dự phòng dưới hình thức thông qua các lớp tập huấn, hội thảo về an toàn lao động và bệnh nghề nghiệp.
Các cơ quan hữu quan cần giám sát, kiểm tra định kì và có biện pháp cải thiện môi trường lao động thường xuyên như từng bước thay đổi qui trình công nghệ cũ bằng công nghệ hiện đại, sạch, tự động hóa hoặc sử dụng các chất thay thế ít gây độc hại hơn; tăng cường áp dụng các biện pháp kỹ thuật bảo hộ lao động như: hệ thống thông gió, hút bụi, dập bụi, hút hơi, khí độc... và tăng cường trang bị bảo hộ lao động cá nhân, khẩu trang có hiệu quả.
Trên đây chúng tôi đã giúp bạn tìm hiểu về các bệnh bụi phổi nghề nghiệp thường gặp là câu hỏi của nhiều người. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với bạn và người thân. Cảm ơn bạn đã quan tâm, chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe, hạnh phúc !
Bài viết cùng chuyên mục:
>>> Biến chứng bệnh bụi phổi bông nghề nghiệp như thế nào
Viết bình luận